HỌC ĐÁNH VẦN TIẾNG ANH CHO TRẺ: QUY TẮC CƠ BẢN VÀ LƯU Ý

Đánh vần tiếng Anh không hề giống tiếng Việt. Bởi vậy, nếu ba mẹ chưa nắm được các quy tắc cơ bản sẽ rất dễ khiến bé học sai ngay từ bước đầu. Trong bài viết này, BingGo Leaders sẽ cùng ba mẹ khám phá phương pháp học đánh vần tiếng Anh cho bé dễ hiểu, dễ áp dụng tại nhà và chia sẻ những lưu ý nhỏ nhưng cực quan trọng để giúp con phát âm tiếng Anh chuẩn chỉ sau một thời gian ngắn.

1. Lợi ích khi cho trẻ học đánh vần tiếng Anh từ sớm

Nhiều ba mẹ nghĩ rằng học đánh vần chỉ cần thiết khi con bắt đầu học đọc, nhưng thực tế, theo nghiên cứu của Hiệp hội Nghiên cứu Giáo dục Anh (BERA), trẻ được tiếp cận với đánh vần sớm sẽ phát triển kỹ năng đọc, viết nhanh hơn, giao tiếp tốt và tự tin hơn trong hành trình khám phá ngôn ngữ. 

• Giúp bé đọc tiếng Anh nhanh và chuẩn xác hơn: Học đánh vần giúp con biết cách tách - ghép âm tiết (segmenting/blending), từ đó đọc được từ mới nhanh hơn và ít sai hơn.
• Xây dựng nền tảng đọc và nói theo đúng trình tự: Nếu được dẫn dắt theo thứ tự âm, từ, câu, đoạn, bé hiểu bản chất của tiếng Anh, không học vẹt. 
• Hỗ trợ phát âm chuẩn, tự nhiên như người bản xứ: Khi trẻ nắm chắc cách đánh vần, ba mẹ dễ dàng dạy con các yếu tố nâng cao hơn như nhấn trọng âm, ngữ điệu, âm cuối, từ đó giọng con sẽ rõ ràng và tự nhiên hơn nhiều. 
• Tăng sự tự tin khi giao tiếp và học tập: giúp con mạnh dạn tham gia lớp học, giao tiếp và thử thách bản thân với các hoạt động tiếng Anh khác.

2. Quy tắc cơ bản dạy giúp bé đánh vần tiếng Anh

Nắm vững các quy tắc phát âm tiếng Anh cơ bản ngay từ đầu sẽ giúp bé tự tin đọc - viết, tránh phát âm sai. Đồng thời, khi học theo quy tắc, trẻ sẽ dễ dàng nhận biết từ mới, không phải học thuộc lòng từng từ một cách máy móc. 

2.1. Học thuộc và đọc đúng bảng chữ cái

Bảng chữ cái là bước nền tảng quan trọng để học đánh vần tiếng Anh cho trẻ mà ba mẹ tuyệt đối không nên bỏ qua. Ở giai đoạn đầu, bên cạnh mục tiêu “thuộc mặt chữ”, phụ huynh cần giúp bé nhận diện đúng hình dạng, biết tên chữ cái và làm quen với âm cơ bản của từng chữ. Khi bé hiểu được mối liên hệ giữa chữ, âm, từ, việc học ghép vần sau này sẽ nhẹ nhàng hơn rất nhiều. 

Một tips nhỏ khi dạy bé đánh vần tiếng Anh: ba mẹ nên dạy theo nhiều hình thức sinh động như bài hát ABC, thẻ hình minh họa hoặc trò chơi nhận diện chữ. Việc lặp lại thường xuyên sẽ giúp bé nhớ chữ cái lâu hơn và tạo sự hứng thú trước khi bước vào phần khó hơn như học bảng phiên âm IPA hay ghép âm. 

2.2. Phân biệt các âm trong tiếng Anh: nguyên âm và phụ âm

Khác với tiếng Việt, tiếng Anh không đọc theo mặt chữ, mà đọc theo âm. Khi bé biết phân biệt nguyên âm và phụ âm, con sẽ ghép vần nhanh hơn, hạn chế phát âm sai và tự tin đọc những từ mới khó hơn rất nhiều.

Để ba mẹ dễ triển khai tại nhà, có thể bắt đầu từ những điểm cốt lõi sau:

• Giới thiệu 5 chữ cái nguyên âm (a, e, i, o, u) và 19 chữ cái phụ âm: ba mẹ giải thích cho bé rằng chúng có thể tạo ra nhiều âm khác nhau chứ không chỉ có 1 cách đọc duy nhất.
• Làm quen nhóm phụ âm qua khẩu hình miệng: cho bé làm quen cách đặt lưỡi, mở môi, đẩy hơi, từ đó đánh vần theo.
• Sử dụng bảng IPA đơn giản hóa (âm cơ bản cho trẻ mầm non & tiểu học): với tiếng Anh một chữ cái có thể tạo ra nhiều âm khác nhau và một âm có thể được tạo bởi nhiều chữ khác nhau.
• Kết hợp hình ảnh, hành động và ví dụ: bé vừa nghe âm, vừa nhìn mặt chữ, vừa liên kết âm với từ vựng thực tế (ví dụ: /æ/ – apple, /ʃ/ – ship).

>> Xem thêm: Ngữ âm tiếng Anh: Cách học và các quy tắc phát âm 

2.3. Học đánh vần tiếng Anh cho trẻ: phát âm âm cuối

Âm cuối của tiếng Anh (final sound) chính là “mảnh ghép” quyết định độ chính xác khi bé nói. Tuy nhiên, nhiều bé quen phát âm theo thói quen tiếng Việt: thường bỏ âm cuối hoặc nuốt âm, nên khi trẻ đánh vần tiếng Anh sẽ thiếu độ rõ ràng. 

Để giúp bé phát âm âm cuối chuẩn, ba mẹ cần:

• Cho bé nghe và nhắc lại thật rõ phần âm cuối: Khi đọc cùng bé, ba mẹ hãy nhấn mạnh một chút ở âm cuối để con cảm nhận được sự khác nhau.
• Giải thích và luyện các âm cuối phổ biến: Đặc biệt là những âm dễ bị bỏ: /t/, /d/, /s/, /z/, /k/, /p/. Đây cũng là những âm tạo nên sự khác biệt về nghĩa giữa các từ.
• Hướng dẫn bé đọc âm cuối qua khẩu hình: Một số âm cuối không bật hơi mạnh, nhưng vẫn cần vị trí lưỡi môi đúng (ví dụ âm /t/ ở cuối chỉ chạm nhẹ đầu lưỡi vào lợi).
• Cho bé luyện phân biệt từ chỉ khác nhau ở âm cuối: Ví dụ cap - cab, bus - buzz, back - bag giúp trẻ hiểu tầm quan trọng của âm cuối trong giao tiếp.
• Đưa âm cuối vào câu ngắn để trẻ luyện theo ngữ điệu: Khi nói trong câu, âm cuối dễ bị bỏ hơn. Bé cần luyện sớm để hình thành phản xạ tiếng Anh tự nhiên.

>> Xem thêm: Tổng hợp bộ quy tắc phát âm tiếng Anh chuẩn nhất 

2.4. Quy tắc nhấn trọng âm trong từ

Khi dạy đánh vần tiếng Anh cho trẻ,  việc nhấn đúng trọng âm (word stress) trong từ là cực kỳ quan trọng. Nếu bé không biết đặt stress đúng âm tiết, từ nghe sẽ bị “lệch nhịp”, nói nhanh, dồn, không rõ âm. 

Những quy tắc trọng âm cơ bản ba mẹ nên dạy bé:

• Một từ tiếng Anh thường chỉ có một trọng âm chính: khi đọc, bé chỉ cần nhấn mạnh một âm tiết, các âm tiết khác đọc nhẹ hơn.
• Trọng âm luôn rơi vào một âm tiết chứa nguyên âm (vowel):  không thể nhấn vào phụ âm.
• Với từ 2 âm tiết:
  • Hầu hết danh từ, tính từ nhấn vào âm tiết đầu. Ví dụ: ‘table, ‘window, ‘happy.
  • Còn đa số động từ, giới từ nhấn vào âm tiết thứ hai. Ví dụ: relax, arrive, belong.
• Với từ nhiều âm tiết hoặc có hậu tố / tiền tố / đuôi đặc biệt: thường có nguyên tắc về vị trí nhấn trọng âm tuỳ theo đuôi / cấu trúc từ. Các từ có đuôi -ic, -tion, -sion hay -cy, -ty... thường nhấn vào âm tiết trước đuôi.
• Với từ ghép (compound words): nhiều danh từ ghép nhấn vào phần đầu, còn nếu là động từ ghép / tính từ ghép thì có thể nhấn vào phần thứ hai.

3. Học đánh vần tiếng Anh cho trẻ theo phương pháp Phonics

Phonics là phương pháp giúp trẻ học đọc và viết tiếng Anh dựa trên mối quan hệ giữa âm và chữ cái. Thay vì học thuộc mặt chữ một cách máy móc, trẻ sẽ học cách nhận diện âm của từng chữ cái, sau đó ghép âm để tạo thành từ. Phonics giúp trẻ đánh vần tự nhiên, phát âm chuẩn và đọc từ mới dễ dàng hơn. Đây là phương pháp đã được nhiều chuyên gia ngôn ngữ khuyên dùng khi trẻ bắt đầu học tiếng Anh. 

• Bước 1: Làm quen âm và chữ cái

Ba mẹ có thể dạy trẻ nhận diện từng chữ cái và âm thanh tương ứng. Để trẻ hứng thú, ba mẹ có thể kết hợp dạy bé học qua flashcard, hình ảnh minh họa, bài hát ABC hoặc trò chơi nhận biết chữ cái. Việc làm quen này tạo nền tảng âm vững chắc cho các bước tiếp theo. 

• Bước 2: Học các âm đơn lẻ

Khi trẻ đã nhận diện được chữ cái và âm tương ứng, bước tiếp theo là học các âm đơn lẻ. Trẻ cần phát âm chính xác từng âm của bảng chữ cái. Đây là bước quan trọng giúp trẻ tránh các lỗi phát âm phổ biến, đồng thời tạo nền tảng để ghép âm thành từ trong giai đoạn sau này. 

• Bước 3: Ghép âm để tạo từ

Sau khi nắm vững các âm đơn lẻ, trẻ sẽ học ghép âm để tạo thành từ. Việc ghép âm giúp trẻ nhận ra khi kết hợp các âm sẽ tạo ra từ có nghĩa, từ đó phát triển khả năng đọc độc lập. Ba mẹ nên cho trẻ luyện tập bằng các từ đơn giản, dễ nhớ, đồng thời kèm hình ảnh minh họa để trẻ dễ hình dung.

• Bước 4: Học các âm ghép (âm đôi)

Âm ghép (hay còn gọi là âm đôi) là các nhóm hai chữ cái tạo ra một âm duy nhất. Việc nắm vững âm ghép giúp trẻ đọc được các từ phức tạp và hiểu rằng không phải lúc nào một chữ cái cũng tạo ra một âm riêng. 

• Bước 5: Nhận diện từ qua hình ảnh và từ thông dụng

Một số từ trong tiếng Anh không thể đánh vần theo quy tắc Phonics, như “the”, “and”, “I”. Đây là những từ trẻ cần học thuộc mặt chữ và âm thanh qua flashcard, sách truyện hoặc trò chơi tương tác. Khi trẻ đã kết hợp được Phonics với nhận diện từ thông dụng, khả năng đọc tiếng Anh của trẻ sẽ tiến bộ nhanh, đọc được cả từ quen thuộc lẫn từ mới mà không cần học thuộc lòng toàn bộ từ vựng.

>> Xem thêm: Top bài hát tiếng Anh thiếu nhi hay nhất cho bé 

4. Lưu ý khi cho trẻ học đánh vần tiếng Anh

Khi bắt đầu học đánh vần tiếng Anh cho trẻ, ba mẹ thường nghĩ chỉ cần dạy bé ghép âm, đọc từ là xong. Nhưng để bé vừa nhớ lâu vừa phát âm chuẩn, còn cần quan tâm đến nhiều yếu tố khác. Ba mẹ nên lưu ý khi dạy bé đánh vần:

• Đừng ép bé học quá nhiều cùng lúc: Một buổi học nên tập trung 2 - 3 âm/vần mới, kết hợp ôn lại các âm đã học trước đó. Bé sẽ hứng thú hơn khi thấy mình có thể “hoàn thành nhiệm vụ” thay vì bị quá tải.
• Luôn kết hợp dạy đánh vần với hình ảnh và trò chơi: ba mẹ có thể tổ chức các hoạt động như ghép thẻ flashcard có hình minh họa, chơi trò “tìm chữ cái”, hoặc đọc theo bài hát.
• Chú ý các quy tắc đánh vần trong tiếng Anh: Ngay từ đầu, ba mẹ nên hướng dẫn bé đọc rõ ràng từng âm, từng từ, đừng để bé có “thói quen” đọc lướt. Dạy theo lộ trình từ bảng chữ cái → IPA → ghép âm → từ → câu.
• Khen thưởng và động viên mỗi khi bé đánh vần chuẩn: Sự khích lệ quan trọng hơn nhiều so với việc chỉ sửa lỗi, vì trẻ sẽ gắn việc học với cảm giác vui vẻ, thoải mái. Từ đó bé tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng và tự nhiên hơn.
• Kiên nhẫn, đồng hành cùng bé trong hành trình học tập: Học đánh vần không phải ngày một ngày hai là xong. Ba mẹ nên dành thời gian cùng bé luyện tập mỗi ngày 10 - 15 phút, đều đặn.

>> Xem thêm: Gợi ý cách dạy bé học tiếng Anh nâng cao hiệu quả 

5. Khóa học tiếng Anh cùng BingGo Leaders: giúp bé đánh vần tiếng Anh chuẩn ngay từ đầu

Với trẻ nhỏ, việc phát âm và đánh vần đúng ngay từ đầu đóng vai trò như nền tảng vững chắc cho toàn bộ quá trình học tiếng Anh sau này. Nếu không được hướng dẫn bài bản, trẻ dễ hình thành thói quen phát âm sai, dẫn đến ngại nói, mất tự tin và gặp khó khăn khi đọc hoặc viết.

Hiểu được điều này, BingGo Leaders đã thiết kế khóa học tiếng Anh trẻ em với trọng tâm giúp bé phát âm chuẩn và tự nhiên từ những buổi học đầu tiên. Khóa học không chỉ giúp trẻ nói đúng, nghe chuẩn mà còn rèn luyện phản xạ giao tiếp tiếng Anh một cách tự nhiên, giúp con tự tin sử dụng ngôn ngữ hàng ngày. 

• x6 Hiệu quả với phương pháp học tập trải nghiệm: tại BingGo Leaders kết hợp linh hoạt ba phương pháp hiện đại gồm 
• TPR (Total Physical Response) - giúp trẻ phản xạ ngôn ngữ tự nhiên thông qua vận động.
• ELC (Experiential Learning Cycle) - khuyến khích trẻ học qua trải nghiệm thực tế.
• PBL (Project-Based Learning) - trẻ được tiếp xúc với tiếng Anh qua các dự án cá nhân sáng tạo. 
• Đội ngũ giáo viên chuyên nghiệp đồng hành cùng bé: Giáo viên tại BingGo Leaders là sự kết hợp giữa giáo viên nước ngoài và giáo viên Việt Nam được đào tạo bài bản, sở hữu các chứng chỉ quốc tế như IELTS 7.0+/TOEIC 900+ và CELTA. Bên cạnh việc dạy ngôn ngữ mới cho bé, các thầy cô còn khơi gợi niềm đam mê học hỏi và sự tự tin ở mỗi học viên nhí. Đặc biệt, giáo viên chủ nhiệm luôn theo sát lộ trình và tiến độ học tập của các con, kịp thời hỗ trợ giúp con đạt kết quả tốt nhất.
• Lộ trình học rõ ràng và cam kết đầu ra cụ thể: Mỗi chương trình học tại BingGo Leaders đều được thiết kế phù hợp với độ tuổi, khả năng nhận thức và tâm lý của trẻ, giúp phụ huynh dễ dàng theo dõi tiến trình học của con. 
• Giáo trình chuẩn quốc tế Cambridge kết hợp với Sách Giáo Khoa của Bộ Giáo Dục: Chương trình học được thiết kế độc quyền dựa trên giáo trình Cambridge và tài liệu của Bộ Giáo dục, đảm bảo nội dung phù hợp với từng cấp độ. Nhờ đó, trẻ tiến bộ nhanh, phát triển toàn diện và đạt kết quả cao trong môi trường học tập tại trường.
• Hoạt động ngoại khóa sáng tạo: Hàng tháng, các bé được tham gia chuỗi hoạt động ngoại khóa và trải nghiệm văn hóa liên quan tới chủ đề bài học, giúp việc ghi nhớ ngôn ngữ trở nên tự nhiên. Thông qua đó, trẻ phát triển kỹ năng thuyết trình, làm việc nhóm và tư duy phản biện.

Hiện tại, BingGo Leaders đang triển khai các chương trình học tiếng Anh chất lượng dành cho trẻ từ 3-13 tuổi, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bé:

• Khóa học Kindergarten cho bé 3-5 tuổi
• Khóa học Starters cho bé 6-7 tuổi
• Khóa học Movers cho bé 8-9 tuổi
• Khóa học Flyers cho bé 10-11 tuổi 

Cho con cơ hội chạm tới thế giới tiếng Anh đầy màu sắc - đăng ký học thử tại BingGo Leaders ngay hôm nay!