TẤT TẦN TẬT VỀ PHONICS - PHƯƠNG PHÁP HỌC TIẾNG ANH CỰC CHẤT LƯỢNG

Thời gian vừa qua cộng đồng nổi lên một phương pháp học tiếng Anh rất hiệu quả cho người mới học, đặc biệt cho các bé - Phương pháp Phonics. Vậy Phonics là gì? Lợi ích của phương pháp này có ưu điểm gì so với các phương pháp khác? Cùng Tiếng Anh trẻ em BingGo Leaders tìm hiểu ngay trong bài viết này nhé!

1. Phonics là gì?

Phonics là gì? Theo từ điển Oxford, ngữ âm (Phonics) là một khái niệm liên quan đến âm thanh của các chữ cái và việc dạy đọc thông qua các thành phần ngữ âm này. Và một cách nâng cao hơn, phương pháp ngữ âm là một khái niệm khoa học giúp người học phát triển các kỹ năng sau:

• Kỹ năng nhận diện âm qua âm trong một từ
• Kỹ năng liên hệ cách viết và cách đọc các từ liên quan nhau về mặt âm
• Kỹ năng liên hệ cách đọc một từ và cách viết từ đó

Hiểu đơn giản nhất, phonics là một phương pháp dạy người học đọc và viết tiếng Anh bằng cách nắm vững luật đánh vần. Bằng cách này, người học có thể chia nhỏ một từ thành các âm tiết, rồi ghép chúng lại để đọc được từ đó.

Phonics là gì? - Phương pháp nắm vững luật đánh vần - Hình 1

Ngữ âm là một phương pháp được ứng dụng rộng rãi trong việc giảng dạy và học tập tiếng Anh ở các quốc gia có nền giáo dục tiếng Anh phát triển. Phương pháp này ra đời nhằm giúp người học xây dựng nền tảng phát âm, nắm vững quy luật phát âm, từ đó có thể phát âm chuẩn các từ mới mà trước đây chưa từng nghe.  

Ví dụ: với ngữ âm, người học sẽ được dạy chữ "a" có nhiều cách phát âm khác nhau tùy thuộc vào từng từ như /ei/, /æ/, /ei/, /ɑ/,... Nhờ đó, người học hiểu được cách phát âm chính xác cho từng trường hợp cụ thể.

>> Xem thêm: Bỏ túi 5 cách phát âm “th” trong tiếng Anh chuẩn cho cả cha mẹ và bé

Phonic là một phương pháp ai cũng cần phải biết - Hình 2

Như vậy, với một chữ cái, có thể có nhiều cách phát âm khác nhau. Ngữ âm giúp người học nắm được cách phát âm chính xác mà không cần nghe mẫu. Đối với trẻ em, một khi đã học thuộc bảng chữ cái ngữ âm, các em có thể đọc được các từ đơn giản. Điều này giúp các em cảm thấy dễ hiểu và phát âm tiếng Anh một cách tự nhiên.

2. Tại sao nên cho con học Phonics?

Nền tảng cho việc nghe và nói tiếng Anh thành thạo chính là khả năng phát âm chuẩn và đọc lưu loát. Do đó, phát âm chính xác có vai trò quan trọng - nó tạo tiền đề giúp các kỹ năng khác phát triển. Phát âm tốt giúp trẻ nói rõ ràng hơn và nghe hiểu tiếng Anh tốt hơn.

Hai kỹ năng nghe và nói là những kỹ năng then chốt, có tính ứng dụng cao nhất trong học ngoại ngữ. Chúng tạo nền móng vững chắc để học đọc viết hiệu quả, giúp hoàn thiện 4 kỹ năng cơ bản.

Phonic giúp hoàn thiện 4 kỹ năng cơ bản - Hình 3

Do vậy, học ngữ âm có vai trò quan trọng trong việc học tiếng Anh, đặc biệt là tự học. Ngữ âm cung cấp một nền tảng để học sinh có thể tự đọc và phát âm chính xác, không phụ thuộc quá nhiều vào cách phát âm mẫu mang tính chủ quan của giáo viên.

Người học không cảm thấy bị quá tải khi phải học nhiều hoặc ghi nhớ nhiều. Thay vào đó, khi nắm được các quy tắc cơ bản, họ có thể tự tin phát âm những từ mới mà không cần dựa dẫm vào trí nhớ. Nhờ đó mà việc học từ mới nhanh hơn, hiệu quả hơn và dễ dàng hơn.

>> Xem thêm: 5 cách hỗ trợ người phát âm tiếng Anh không chuẩn tại nhà hiệu quả

3. Thời điểm học Phonics phù hợp nhất cho bé

Nhìn chung, phương pháp này phát huy hiệu quả tốt nhất ở trẻ mẫu giáo và tiểu học cấp 1. Tại Việt Nam, các bậc phụ huynh nên cho con làm quen ngữ âm từ 3 tuổi, bởi đây là giai đoạn trẻ có khả năng phân biệt các âm riêng lẻ và nhạy cảm đặc biệt với đọc viết.

Ở các quốc gia nói tiếng Anh, học sinh được học ngữ âm (Phonics) từ mẫu giáo đến lớp hai. Cụ thể, ở bậc mẫu giáo, các em được học cách phát âm các phụ âm. Sang lớp một và lớp hai, học sinh tiếp tục được dạy phát âm tất cả các chữ cái, ghép âm tiết, và cấu tạo từ.

Bé từ 3 tuổi nên luyện tập Phonic để có thể phát âm như người bản địa - Hình 4

Các em luyện đọc, viết và đánh vần các từ có sử dụng các âm tiết và chữ cái đã học. Đến lớp hai, học sinh ôn tập và củng cố các kỹ năng ngữ âm nhằm nâng cao khả năng chính tả và đọc trôi chảy.

Nếu thấy con yêu thích các chữ cái và có hứng thú với đọc viết, phụ huynh có thể áp dụng ngữ âm càng sớm càng tốt để tránh tình trạng trẻ quen với cách phát âm truyền thống dẫn đến khó khăn khi học ngữ âm. Bên cạnh đó, dạy theo lộ trình và có hệ thống chắc chắn sẽ hiệu quả hơn là dạy ngẫu nhiên hoặc thiếu hướng dẫn cụ thể.

4. Ưu điểm vượt trội của việc học Phonics

Phát âm chuẩn là yếu tố then chốt khi học tiếng Anh, và thường được ưu tiên dạy đầu tiên ở cấp tiểu học. Hơn nữa, đây là nền tảng căn bản ban đầu của mọi ngôn ngữ.

Về mặt khoa học, ngữ âm dựa trên quan điểm cho rằng mối liên hệ giữa chữ cái và âm thanh là có thể dự đoán và nhất quán. Thông qua hướng dẫn, học sinh làm quen với các mẫu phát âm được lặp đi lặp lại, và vận dụng kiến thức đó để nhận diện các từ hoàn toàn mới.

Ưu điểm vượt trội của việc học Phonic - Hình 5

Việc dạy ngữ âm giúp trẻ hiểu rõ bản chất và nguyên tắc đánh vần trong tiếng Anh. Phương pháp này cung cấp nền tảng phát âm cơ bản, giúp trẻ tự điều chỉnh và nắm vững các quy tắc chuẩn xác.

Sau khi quen với các quy tắc, trẻ không còn lệ thuộc vào phương pháp ghi nhớ cơ học truyền thống, đồng thời ngữ âm còn hỗ trợ trẻ cải thiện kỹ năng viết chính tả và tạo hứng thú đọc tiếng Anh.

>> Xem thêm: Cách phát âm /t/ và /d/ trong tiếng Anh - Dễ hiểu, dễ nhớ

5. Lộ trình học Phonics chi tiết

Bảng chữ cái tiếng Anh gồm 44 âm nhưng chỉ có 26 ký tự. Điều này dễ gây nhầm lẫn cho trẻ, bởi không phải chữ cái nào cũng đọc giống như cách viết. Chẳng hạn, nguyên âm /u/ trong từ “urgent” lại phát âm gần giống nguyên âm /ơ/. 

Để vận dụng hiệu quả phương pháp ngữ âm, trước tiên cần làm rõ một số thuật ngữ. Cụ thể, cách đọc âm tiết trong tiếng Anh không luôn trùng khớp với cách viết. Vì vậy ngữ âm chia thành:

• Grapheme: Cách viết âm tiết 
• Phoneme: Cách đọc âm tiết

Ví dụ từ “mad” có 3 Grapheme là /m/, /a/, /d/, nhưng chỉ có 2 Phoneme là /m/, /æ/, và /d/.

Lộ trình học Phonic chi tiết - Hình 6

Ngoài ra còn một số thuật ngữ khác:

• Digraph: 2 chữ cái tạo âm mới như “know” /noʊ/.
• Trigraph: 3 chữ cái tạo âm mới như “ear” /ɪr/.  
• Split digraph: 2 chữ cái tách nhau tạo âm mới như “bone” /boʊn/.
• Sight words: Những từ thông dụng có thể đọc mà không cần đánh vần.

5.1 Ngữ âm tổng hợp - Synthetic Phonics

Trong phương pháp ngữ âm tổng hợp, các từ được chia thành những âm tiết nhỏ nhất. Điều này giúp trẻ phân biệt các âm phoneme trong một từ, gắn kết chúng với các chữ cái tương ứng và phát âm toàn bộ từ. 

Ví dụ: giáo viên sẽ giới thiệu cho trẻ các chữ cái như "c", "o", "k", và dạy cách nhận dạng hình dạng chữ cái cũng như phát âm chính xác từng chữ cái đó. Sau đó, trẻ sẽ ghép nối những âm tiết nhỏ lại với nhau để đọc được toàn bộ từ.

Quy trình này giúp trẻ phân tích và tổng hợp các âm tiết thành từ, từ đó rèn luyện khả năng nghe, đọc và phát âm. Thông qua đó, vốn từ và kỹ năng đọc viết của trẻ được cải thiện.

Synthetic Phonics - Hình 7

5.2 Phương pháp phân tích ngữ âm - Analytical Phonics

Sau khi trẻ làm quen với âm /c/ đơn lẻ, giáo viên sẽ giới thiệu thêm các từ vựng khác cũng chứa âm /c/ như “can”, “circle”,...

Hoặc giáo viên có thể dạy về các âm tương đồng xuất hiện trong các từ khác nhau. Chẳng hạn như âm /eɪ/ trong các từ “pay”, “eat” hay “cake”. 

Qua đó, trẻ vừa học thêm từ vựng, vừa hiểu rõ hơn cách một âm được sử dụng trong nhiều từ khác nhau. Điều này giúp củng cố khả năng nghe, phát âm và mở rộng vốn từ cho trẻ.

>> Xem thêm: Bí quyết khắc phục trẻ phát âm chuẩn tiếng Anh nhưng nói chưa lưu loát

5.3 Dạy Ngữ Âm - Analogy Phonics

Việc vận dụng các quy tắc ngữ âm đã học trước đó được gọi là phương pháp ngữ âm phân tích. Theo phương pháp này, trẻ được dạy cách sử dụng kiến thức về các thành phần âm tiết để đọc và hiểu nghĩa các từ mới lạ.

Phương pháp ngữ âm phân tích giúp trẻ củng cố các kỹ năng hiện có bằng cách tạo liên kết với thông tin ngữ âm mới. Thông qua việc phân tích và tổng hợp âm tiết, trẻ có thể mở rộng vốn từ vựng và nâng cao năng lực đọc hiểu.

Analogy Phonics - Hình 8

6. Một số phương pháp dạy Phonics hiệu quả

Với phương pháp ngữ âm, phụ huynh có thể hướng dẫn con học cách nghe và phân biệt từng âm riêng lẻ trong một từ. Để đạt hiệu quả tốt, phụ huynh nên hướng dẫn con theo các quy tắc đánh vần đơn giản, kết hợp với hình ảnh và âm thanh minh họa.

Một số hoạt động sau đây sẽ giúp phụ huynh phát triển khả năng nghe và phát âm chuẩn cho con ngay tại nhà:

• Luyện nghe và phát âm theo hình ảnh 
• Ghép các âm tiết thành từ
• Đọc theo các từ đơn giản có quy tắc đánh vần đã học
• Tìm từ có cùng âm đầu, âm giữa, âm cuối
• Vân vân

Thông qua các bài tập trên, khả năng nghe và nói tiếng Anh của trẻ sẽ được cải thiện rõ rệt.

6.1 Phát âm đơn trước

Trong tiếng Anh có các nguyên âm “a”, “e”, “i”, “o”, “u”, nhưng phụ huynh nên cho trẻ học các phụ âm như /d/, /b/ trước. Lý do là vì phụ âm tạo nên khung xương cho từ, giúp ghép nối các nguyên âm thành từ có nghĩa. Vì vậy, học theo trình tự này sẽ giúp trẻ tránh bị nhầm lẫn khi ghép vần thành từ hoàn chỉnh.

6.2 Học các từ có âm giống nhau

Một hoạt động hiệu quả để dạy ngữ âm cho trẻ là kích thích khả năng tưởng tượng ra các từ có cùng âm giống nhau. Hãy để trẻ suy nghĩ xem chúng có thể nghĩ ra được những từ nào bắt đầu bằng một âm tiết cho trước, ví dụ /eɪ/. 

Nếu trẻ trả lời "eat", điều đó có nghĩa là trẻ đã dần nắm được ý tưởng của phương pháp. Tiếp tục đưa ra nhiều âm tiết tương tự và khuyến khích trẻ suy nghĩ thêm các từ có âm đầu tương đồng. Quá trình này sẽ giúp củng cố vốn từ vựng và khả năng phân tích âm tiết của trẻ.

Lựa chọn những từ có phát âm giống nhau - Hình 9

6.3 Liên kết âm thanh với mỗi chữ cái

Khi trẻ đã biết đọc các chữ cái trong bảng chữ cái, hãy hướng dẫn trẻ tìm hiểu âm thanh tương ứng của mỗi chữ. Chẳng hạn, tên của chữ B nghe giống như "bee", nhưng âm thực sự của nó gần giống "buh".

Tương tự việc học tên các chữ cái, việc học âm đại diện của chúng thường dễ dàng hơn nếu phụ huynh có sẵn các ví dụ minh họa cho trẻ. Điều này giúp kết nối trực quan giữa hình dạng chữ cái và âm đại diện, từ đó hỗ trợ trẻ nắm chắc âm của từng chữ cái.

>>Xem thêm: Bí kíp toàn tập giúp trẻ luyện nói tiếng Anh như người bản ngữ

6.4 Luyện tập với các sách dạy Phonic

Với các bộ sách hướng dẫn ngữ âm, trẻ sẽ cảm thấy hứng thú với cách thể hiện đa dạng các hình ảnh sinh động, từ đó thêm yêu thích việc học. Phụ huynh cũng có dịp dành thời gian quý báu và ý nghĩa khi cùng con trẻ học tập.

Các bộ sách này đã được biên soạn theo các quy tắc đánh vần cơ bản. Phụ huynh chỉ cần hướng dẫn trẻ theo đúng như trong sách là có thể đạt hiệu quả tối ưu. Đây là phương pháp luôn đem lại kết quả tích cực trong việc dạy trẻ đọc và phát âm.

Học theo sự hướng dẫn trong các sách dạy Phonic - Hình 10

6.5 Đọc to hằng ngày

Trong giai đoạn đầu học đọc, trẻ thường không thể đọc nhanh bằng nói. Do đó, phụ huynh có thể hướng dẫn trẻ đọc bằng cách dùng ngón tay chỉ dẫn theo đường nhìn của con. 

Điều này sẽ giúp trẻ tập trung và ghép các âm tiết lại với nhau, cho phép bé đọc được những từ mới lạ. Những hoạt động trên giúp trẻ hiểu rõ hơn cách thức hình thành từ ngữ. Dần dà, bé sẽ nắm được cách ghi nhớ mà không cần nhớ công thức.

7. Kết luận

Tất tần tật về Phonics cho trẻ là một khâu then chốt trong việc phát triển kỹ năng đọc và viết của các em. Thông qua các kỹ thuật và bài tập thực hành hiệu quả, trẻ có thể trở thành người đọc và viết tiếng Anh tự tin ngay từ sớm, giúp phát huy hết tiềm năng học tập cũng như thành công trong cuộc sống cá nhân sau này. Việc làm quen ngữ âm đúng cách chính là đang đặt nền móng tốt cho sự phát triển ngôn ngữ và khả năng giao tiếp tiếng Anh của các em.