DẠY CHỮ CÁI TIẾNG ANH CHO BÉ: CÁCH ĐÁNH VẦN VÀ PHƯƠNG PHÁP HIỆU QUẢ

Bé học bảng chữ cái tiếng Anh nhưng không biết đánh vần, phát âm sai ngay từ đầu và nhanh quên sau vài ngày? Đây là tình trạng rất nhiều phụ huynh gặp phải khi dạy con học chữ cái tiếng Anh tại nhà. Thực tế, vấn đề không nằm ở khả năng của bé mà ở phương pháp dạy chưa phù hợp với lứa tuổi. 

Trong bài viết này, BingGo Leaders sẽ hướng dẫn ba mẹ cách đánh vần chữ cái tiếng Anh cùng những phương pháp dạy học hiệu quả, dễ áp dụng, giúp bé xây nền tảng tiếng Anh vững chắc ngay từ bước đầu tiên.

1. Tổng quan về bảng chữ cái tiếng Anh cho bé

Bảng chữ cái tiếng Anh gồm 26 chữ cái, có hình thức khá quen thuộc với trẻ Việt Nam vì gần giống với bảng chữ cái tiếng Việt, nhưng không có dấu như ă, â, ê, ô, ơ, ư… và có thêm các chữ cái F, J, W, Z. Mỗi chữ cái trong tiếng Anh không chỉ có tên gọi riêng mà còn có một hoặc nhiều cách phát âm khác nhau khi đứng trong từ, đây cũng chính là điểm khiến nhiều bé dễ nhầm lẫn khi mới bắt đầu học.

26 chữ cái tiếng Anh được chia thành hai nhóm chính:

• Nguyên âm (Vowels): gồm 5 chữ cái A, E, I, O, U. Đây là những âm giữ vai trò trung tâm trong từ, giúp tạo nên âm thanh chính khi phát âm.
• Phụ âm (Consonants): gồm 21 chữ cái còn lại như B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, Q, R, S, T, V, W, X, Y, Z. Phụ âm thường kết hợp với nguyên âm để tạo thành từ hoàn chỉnh.

Khi dạy bé học chữ cái tiếng Anh, phụ huynh không nên yêu cầu con ghi nhớ máy móc toàn bộ bảng chữ cái ngay từ đầu, mà cần giúp bé làm quen từng nhóm chữ, hiểu được vai trò của nguyên âm - phụ âm.

2. Cách dạy bé nhận dạng chữ cái tiếng Anh

Nhận dạng chữ cái không chỉ là việc bé “nhìn và gọi tên”, mà còn là khả năng phân biệt hình dạng chữ, ghi nhớ chữ và liên kết chữ cái với âm thanh tương ứng. Ở giai đoạn này, phụ huynh nên ưu tiên các phương pháp học trực quan, sinh động, tránh ép bé học thuộc lòng hay viết quá sớm khiến con dễ chán và nhầm lẫn chữ cái.

2.1. Sử dụng sách, tài liệu dạy bảng chữ cái

Sách và tài liệu học bảng chữ cái tiếng Anh là công cụ quen thuộc, dễ áp dụng và phù hợp với hầu hết các gia đình. Tuy nhiên, để việc học đạt hiệu quả, phụ huynh nên lựa chọn tài liệu phù hợp với độ tuổi và khả năng tiếp nhận của bé.

Khi sử dụng sách dạy bảng chữ cái, phụ huynh nên:

• Ưu tiên sách có hình ảnh to, rõ ràng, màu sắc sinh động để thu hút sự chú ý của bé.
• Mỗi chữ cái đi kèm từ vựng đơn giản và hình minh họa quen thuộc như A – Apple, B – Ball giúp bé dễ liên tưởng.
• Không nên cho bé học quá nhiều chữ cái trong một buổi, mỗi lần chỉ nên tập trung 2–3 chữ để bé ghi nhớ sâu hơn.

Trong quá trình học, phụ huynh có thể vừa chỉ chữ cái trong sách, vừa đọc to, rõ ràng, chậm rãi và khuyến khích bé đọc lại theo. Khi được ôn tập và lặp lại thường xuyên, bé sẽ dần ghi nhớ mặt chữ dễ dàng và nhớ lâu hơn.

>> Xem thêm: 4 mẹo dạy bé tập đọc bảng chữ cái tiếng Anh không phải ba mẹ nào cũng biết

2.2. Tạo bộ thẻ bảng chữ cái cho bé học tiếng Anh

Bên cạnh sách vở, thẻ từ vựng (flashcard) là một trong những phương pháp rất hiệu quả giúp bé nhận dạng chữ cái tiếng Anh nhanh và nhớ lâu. Thẻ chữ nhỏ gọn, dễ cầm nắm, phù hợp với việc học mọi lúc, mọi nơi.

Phụ huynh có thể:

• Tự làm thẻ chữ cái bằng bìa cứng, mỗi thẻ gồm 1 chữ cái lớn, kèm hình ảnh minh họa.
• Sử dụng thẻ để chơi các trò đơn giản như: tìm chữ cái, đọc tên chữ, ghép chữ với hình ảnh.
• Xáo trộn thứ tự thẻ để bé không học thuộc theo trình tự ABC, giúp bé nhận diện chữ cái linh hoạt hơn.

Khi học với thẻ chữ, phụ huynh nên biến việc học thành trò chơi, không đặt nặng đúng – sai. Sự hứng thú sẽ giúp bé ghi nhớ chữ cái lâu hơn và hình thành thái độ tích cực với việc học tiếng Anh ngay từ nhỏ.

2.3. Bé làm quen với bảng chữ cái tiếng Anh cho bé bằng các trò chơi thú vị

Các bạn nhỏ tiếp thu kiến thức tốt nhất thông qua vui chơi, vì vậy việc lồng ghép bảng chữ cái tiếng Anh vào các trò chơi đơn giản sẽ giúp bé dễ dàng làm quen với ngôn ngữ mới. Thay vì yêu cầu bé ngồi yên học chữ, phụ huynh nên tạo môi trường học tập linh hoạt, nơi bé vừa chơi vừa học.

Một số trò chơi đơn giản phụ huynh có thể áp dụng tại nhà gồm:

• Trò chơi tìm chữ cái: Ba mẹ hãy giấu các thẻ chữ cái quanh phòng và yêu cầu bé tìm đúng chữ theo yêu cầu. Khi bé tìm được, hãy đọc to tên chữ và âm của chữ đó để bé nhắc lại.
• Ghép chữ với hình ảnh: Ba mẹ chuẩn bị thẻ chữ cái và thẻ hình ảnh tương ứng, khuyến khích bé nối đúng chữ với hình. Trò chơi này giúp bé liên kết chữ cái, âm tiết và ý nghĩa trong tiếng Việt hiệu quả hơn.
• Nhận dạng chữ qua vận động: Ba mẹ viết các chữ cái lên sàn hoặc bảng, đọc tên chữ và cho bé nhảy đến chữ đúng. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với những bé hiếu động, giúp giải phóng năng lượng và tăng khả năng ghi nhớ.

Trong quá trình chơi, phụ huynh nên khen ngợi bé khi con làm đúng để tạo động lực học tập. Ba mẹ không nên chỉnh sửa quá gắt khi bé làm sai, thay vào đó hãy nhẹ nhàng đọc lại cho bé nghe. Đồng thời, hãy lặp lại trò chơi nhiều lần trong các buổi học khác nhau để củng cố trí nhớ cho con.

>> Xem thêm: Bé học tiếng Anh với trò chơi phát triển kỹ năng nói 

2.4. Tạo môi trường vào thói quen cho bé

Bên cạnh sách vở và trò chơi, môi trường học tập và thói quen hằng ngày đóng vai trò rất quan trọng trong việc giúp bé ghi nhớ bảng chữ cái tiếng Anh lâu dài. Các con học ngôn ngữ hiệu quả nhất khi được tiếp xúc thường xuyên trong sinh hoạt hằng ngày của bé.

Ba mẹ có thể tạo môi trường học tiếng Anh cho bé bằng những cách đơn giản như:

• Dán bảng chữ cái, thẻ chữ ở những vị trí bé thường xuyên nhìn thấy như góc học tập, tường phòng ngủ.
• Cho bé nghe bài hát, video về bảng chữ cái tiếng Anh trong lúc chơi hoặc trước giờ đi ngủ.
• Gọi tên đồ vật quen thuộc trong nhà bằng tiếng Anh, kết hợp chỉ chữ cái đầu của từ để bé liên tưởng.

Bên cạnh môi trường, việc hình thành thói quen học đều đặn cũng rất cần thiết. Mỗi ngày, phụ huynh chỉ cần dành 5 đến 10 phút cùng bé ôn lại một vài chữ cái, đọc tên chữ, phát âm hoặc chơi một trò chơi nhỏ. Thời gian học ngắn nhưng lặp lại thường xuyên sẽ giúp bé nhớ chữ cái tốt hơn so với việc học dồn dập trong thời gian dài.

2.5. Bé nhận diện mặt chữ tiếng Anh từ tên các thành viên

Ba mẹ có thể tận dụng chính tên của các thành viên trong gia đình. Những cái tên quen thuộc giúp trẻ cảm thấy hứng thú hơn, từ đó dễ tập trung và ghi nhớ chữ cái lâu hơn. 

Phụ huynh hãy viết ra danh sách tên của bố, mẹ, ông bà, anh chị em… Sau đó, yêu cầu bé tìm chữ cái xuất hiện trong các tên bằng cách đặt câu hỏi đơn giản như: “Tên nào có chữ O trong đó?” hoặc “Chữ A xuất hiện trong những tên nào?”. Hãy thay đổi chữ cái liên tục để bé có cơ hội nhận diện và ghi nhớ nhiều chữ cái khác nhau.

Để tăng thêm niềm vui trong quá trình học, phụ huynh có thể “giao kèo” cùng bé rằng ai tìm được chữ cái xuất hiện nhiều nhất trong các tên sẽ là người chiến thắng. Hình thức học mang tính thi đua nhẹ nhàng này sẽ giúp bé hào hứng hơn và chủ động tham gia vào hoạt động học tập. Hoạt động khám phá tên mang lại cho trẻ hai lợi ích rõ rệt. 

• Thứ nhất, bé được tiếp xúc lặp đi lặp lại với chữ cái, từ đó nâng cao kỹ năng nhận dạng mặt chữ. 
• Thứ hai, trẻ dần hiểu rằng chữ cái là những ký hiệu tạo thành từ, và để đọc được một từ, trước hết cần nhận diện chính xác từng chữ cái cấu thành nên từ đó.

3. Cách dạy bé học cách phát âm chữ cái trong tiếng Anh

Sau khi bé đã nhận diện được mặt chữ, bước tiếp theo phụ huynh cần chú trọng là luyện phát âm chữ cái tiếng Anh cho bé chuẩn ngay từ đầu. Phát âm chuẩn không chỉ giúp bé nói rõ ràng, tự tin hơn mà còn tạo nền tảng vững chắc cho kỹ năng nghe, nói, đọc về sau.

3.1. Dạy bé phát âm chữ cái tiếng Anh bằng âm nhạc

Âm nhạc là một trong những cách hiệu quả nhất giúp bé làm quen với phát âm chữ cái tiếng Anh. Những bài hát về bảng chữ cái thường có giai điệu vui tươi, nhịp điệu chậm, giúp bé dễ nghe, dễ nhớ và dễ hát theo.

Phụ huynh có thể:

• Cho bé nghe các bài hát về alphabet mỗi ngày, lặp lại nhiều lần để bé ghi nhớ âm thanh của từng chữ cái.
• Hát cùng bé, kết hợp chỉ tay vào chữ cái hoặc thẻ chữ để bé liên kết âm thanh với mặt chữ.
• Khuyến khích bé hát lại từng đoạn ngắn thay vì yêu cầu hát cả bài, giúp bé không bị quá tải.

Việc học phát âm qua âm nhạc không chỉ giúp bé ghi nhớ chữ cái lâu hơn mà còn tạo cảm giác học tập vui vẻ, thoải mái, từ đó hình thành sự yêu thích với tiếng Anh ngay từ sớm.

3.2. Ứng dụng công nghệ vào dạy học

Trong thời đại công nghệ, việc tận dụng các ứng dụng học tiếng Anh cho trẻ em là một giải pháp hiệu quả giúp bé luyện phát âm chữ cái một cách trực quan và sinh động. Nhiều ứng dụng được thiết kế với hình ảnh, âm thanh và trò chơi tương tác, giúp bé vừa học vừa chơi.

Khi cho bé học qua ứng dụng, phụ huynh nên:

• Lựa chọn các ứng dụng có giọng đọc chuẩn, phát âm rõ ràng, phù hợp với trẻ nhỏ.
• Cho bé học trong thời gian ngắn, khoảng 10 đến 15 phút mỗi lần, tránh để bé tiếp xúc màn hình quá lâu.
• Ngồi học cùng con để hướng dẫn, nhắc lại cách phát âm và tạo sự kết nối trong quá trình học.

Ứng dụng công nghệ đúng cách sẽ giúp bé tiếp cận phát âm tiếng Anh một cách hiện đại, linh hoạt và duy trì hứng thú học tập lâu dài.

3.3. Bé học phát âm chữ cái tiếng Anh qua phim hoạt hình

Phim hoạt hình tiếng Anh là công cụ hỗ trợ hiệu quả giúp bé làm quen với cách phát âm chữ cái một cách tự nhiên, thông qua hình ảnh sinh động và ngữ cảnh gần gũi. Khi xem phim, bé không chỉ nghe được âm chuẩn mà còn quan sát được khẩu hình miệng, từ đó dễ bắt chước và ghi nhớ hơn.

Để việc học phát âm đạt hiệu quả, phụ huynh nên:

• Lựa chọn các phim hoạt hình thời lượng ngắn, nội dung đơn giản, có phát âm rõ ràng và tốc độ nói chậm.
• Cho bé xem từng đoạn ngắn, sau đó tạm dừng và đọc lại chữ cái hoặc âm vừa xuất hiện, khuyến khích bé nhắc lại theo.
• Kết hợp chỉ vào chữ cái trên bảng hoặc thẻ chữ khi nhân vật phát âm, giúp bé liên kết âm thanh – hình ảnh – mặt chữ.

Phụ huynh không nên để bé xem phim một cách thụ động. Có thể tương tác trong lúc xem như hỏi bé “Con nghe thấy chữ gì?”, “Âm nào được lặp lại?” sẽ giúp bé tập trung hơn và ghi nhớ phát âm chữ cái hiệu quả hơn. Khi được tiếp xúc với tiếng Anh qua phim hoạt hình thường xuyên, bé sẽ dần hình thành phản xạ nghe - nói tự nhiên, tạo nền tảng tốt cho việc học tiếng Anh của con.

4. Lưu ý khi dạy chữ cái tiếng Anh cho bé

Dạy bé học chữ cái tiếng Anh sẽ đạt hiệu quả cao hơn nếu phụ huynh nắm rõ một số nguyên tắc quan trọng trong quá trình đồng hành cùng con. Ở giai đoạn đầu làm quen với ngôn ngữ, điều bé cần không phải là học thật nhiều, mà là học đúng cách, đúng nhịp và đúng tâm lý lứa tuổi.

• Phụ huynh không nên ép bé học quá nhanh hoặc học thuộc lòng bảng chữ cái trong thời gian ngắn: Việc học dồn dập dễ khiến bé nhầm lẫn giữa các chữ cái, đặc biệt là những chữ có hình dạng hoặc cách phát âm gần giống nhau như B – D, M – N, E – I. Thay vào đó, hãy cho bé làm quen từng nhóm chữ nhỏ, lặp lại thường xuyên để bé ghi nhớ chắc chắn.
• Cần phân biệt rõ tên chữ cái và âm của chữ cái khi dạy bé: Nhiều phụ huynh chỉ dạy bé đọc tên chữ theo bảng chữ cái mà quên luyện âm, dẫn đến việc bé gặp khó khăn khi ghép vần hoặc đọc từ sau này. Việc kết hợp cả hai ngay từ đầu sẽ giúp bé phát triển kỹ năng phát âm đồng đều hơn.
• Luôn giữ cho bầu không khí học tập nhẹ nhàng và tích cực: Phụ huynh nên khen ngợi khi bé làm đúng, động viên khi bé làm sai, tránh so sánh con với bạn bè cùng trang lứa. Mỗi bé có tốc độ tiếp thu khác nhau, và sự kiên nhẫn của phụ huynh chính là yếu tố giúp bé duy trì hứng thú học tập lâu dài.
• Duy trì thói quen học đều đặn mỗi ngày, dù chỉ trong thời gian ngắn: Việc tiếp xúc thường xuyên với chữ cái tiếng Anh trong môi trường thoải mái sẽ giúp bé ghi nhớ lâu hơn và xây dựng nền tảng vững chắc cho các kỹ năng tiếng Anh tiếp theo.

Lời kết: 

Bé học chữ cái tiếng Anh không phải là cuộc đua học nhanh hay học nhiều, mà là hành trình giúp bé làm quen đúng cách ngay từ đầu. Khi được đánh vần chuẩn, phát âm đúng và tiếp cận tiếng Anh qua những phương pháp phù hợp với lứa tuổi, bé sẽ ghi nhớ tự nhiên, tự tin hơn và hình thành nền tảng vững chắc cho việc học ngôn ngữ sau này.