BÍ QUYẾT DẠY BÉ TẬP ĐỌC "TRÒN VÀNH RÕ CHỮ" NGAY TỪ NHỎ TẠI NHÀ

Trong quá trình nuôi dạy con, việc dạy bé tập đọc cũng là một trong những nhiệm vụ được rất nhiều cha mẹ quan tâm. Bởi đọc tốt cung cấp nền tảng vững chắc để con tiếp thu hiệu quả những bài học trên trường sau này.

Bài viết sau đây sẽ phân tích sâu những phương pháp giúp bố mẹ dạy bé tập đọc “tròn vành rõ chữ” ngay tại nhà.

1. Khi nào nên dạy bé tập đọc là phù hợp?

Không có một cột mốc cố định nào cho việc nên dạy bé tập đọc, học chữ khi nào. Vì tùy thuộc vào khả năng phát triển ngôn ngữ riêng của từng trẻ mà con có thể học đọc, viết sớm hoặc muộn hơn bình thường. 

Những nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển cho rằng, nhìn chung, trẻ em có thể nhận diện được mặt chữ tầm khoảng 2-3 tuổi. Như vậy, bố mẹ có thể bắt đầu dạy bé đọc bảng chữ cái ngay khi con lên 2 tuổi. 

Khi trẻ lớn hơn, khoảng 4-5 tuổi, lúc này khả năng đọc của con mới phát triển. Nhưng mới chỉ dừng lại ở việc nhận diện các từ ngữ cơ bản đi kèm hình ảnh trực quan sinh động. Con chỉ có thể đọc thành thạo, to rõ dễ dàng hơn khi con được 6-7 tuổi.

2. Quy trình dạy bé tập đọc từ cơ bản đến nâng cao

2.1. Bước 1: Dạy bé đọc thuộc bảng chữ cái tiếng Việt

Đây là bước cơ bản đầu tiên mà bố mẹ có thể dạy trẻ ngay tại nhà chỉ với một bảng chữ cái tiếng Việt.

Các chuyên gia ngôn ngữ khuyên rằng nên dạy bé đọc thuộc bảng chữ cái theo chiều xuôi rồi mới đến chiều ngược. Ngoài ra, bắt đầu học chữ cái in thường trước, chữ cái in hoa sau vì con sẽ tiếp xúc với văn bản phần lớn là chữ in thường.

2.2. Bước 2: Dạy trẻ những thanh dấu cơ bản

Thành tố tiếp theo trẻ nên biết để học đọc chữ dễ dàng là học thuộc các dấu thanh cơ bản, bao gồm: huyền, sắc, hỏi, ngã, nặng. 

Để hiệu quả, bố mẹ có thể dạy con theo thứ tự như sau:

• Dạy con làm quen và thuộc cách đọc 5 dấu thanh trên.
• Ghép một nguyên âm đơn với tất cả 5 dấu thanh và đọc mẫu để bé đọc theo. Ví dụ: ù, ú, ủ, ũ, ụ; ò, ó, ỏ, õ, ọ…
• Cho bé đọc đi đọc lại mỗi nguyên âm kèm dấu ít nhất 5-6 lần. Con chắc chắn sẽ dần quen với cách đọc và hình thành phản xạ tự nhiên khi tập đọc sau này.

2.3. Bước 3: Đọc ghép các nguyên âm đơn thành từ hoàn chỉnh

Ở giai đoạn này, phụ huynh dạy trẻ ghép một phụ âm với nguyên âm để tạo ra một từ đơn hoàn chỉnh. Phụ âm và nguyên âm bao gồm:

• Phụ âm: b, c, d, đ, gh, h, t, m, n, ph, qu, x, t, …
• Nguyên âm: a, ă, â, o, ô, ơ, e, ê, i, u, ư, y

Ví dụ: phụ âm “b” + nguyên âm “a” → BA; phụ âm “m” + nguyên âm “e” dấu nặng → MẸ

Bố mẹ lưu ý chỉ dạy con ghép thành các chữ cái có nghĩa trong tiếng Việt, sửa chữa ngay khi con ghép những từ vô ngữ như cy, by…

Bé sẽ nhớ nhanh và đọc tốt hơn nếu bố mẹ vừa đọc vừa chỉ món đồ quen thuộc về từ đó cho con thấy. Ví dụ, dạy về Xe thì chỉ chiếc xe máy, xe ô tô… 

2.4. Bước 4: Tập đọc từng câu ngắn gọn đến đoạn văn bản dài

Để đọc được to rõ những câu, đoạn văn trong sách thì ít nhất bé phải vào lớp 1. Trong giai đoạn này, bố mẹ lựa chọn những câu văn ngắn, đơn giản để bé đọc. 

Sau đó khuyến khích con đọc truyện tranh. Hầu hết các bé sẽ rất hào hứng khi cầm và tự đọc to nội dung trong cuốn truyện bởi lúc này con cảm thấy mình như giỏi thêm một tí nữa.

Nếu trẻ sắp hoặc đã vào lớp 1 mà vẫn còn khó khăn trong việc đọc chữ, bố mẹ tham khảo vài mẹo qua bài viết dạy bé tập đọc siêu dễ.

3. Những phương pháp dạy bé tập đọc hiệu quả

Hành trình dạy bé tập đọc sẽ không dễ dàng và cần sự kiên nhẫn rất lớn từ bố mẹ. Để con học đọc và nhớ chữ nhanh và hiệu quả nhất phải có những bí quyết riêng. Dưới đây là một vài gợi ý phụ huynh có thể áp dụng để dạy con tập đọc ngay tại nhà.

3.1. Minh họa bằng ví dụ sống động

Yếu tố quan trọng giúp trẻ tiếp thu ngôn ngữ nhanh ở giai đoạn 2-3 tuổi là việc học bắt buộc phải đi kèm với hình ảnh minh họa thực tế. Ví dụ, dạy chữ “a”, “cá” thì phải có hình ảnh con cá. 

Có như vậy bé mới thật sự hiểu nghĩa của từ là gì, từ đó dễ liên tưởng và ghi nhớ nhanh hơn. Hơn nữa, trẻ thường không thể tập trung lâu khi học. Vì vậy, những hình ảnh sống động sẽ là yếu tố kích thích sự chú ý của con trong một quãng thời gian đủ dài.

Bố mẹ có thể sử dụng một bảng chữ cái nhiều màu sắc, hoặc các thẻ flashcard để hỗ trợ tối đa quá trình dạy bé tập đọc.  

3.2. Không đặt nặng việc phát âm chuẩn

Những bố mẹ khi bắt đầu dạy bé tập đọc thường mong muốn hướng đến sự hoàn hảo nhất. Tuy nhiên khi mới học đọc, con sẽ không thể nào phát âm chuẩn xác và tự nhiên như người lớn. Đây là một việc rất bình thường ở hầu hết trẻ em.

Việc bố mẹ có thể làm là ghi nhận mọi sự cố gắng và bước tiến của con dù nhỏ nhất. Khi con chỉ chiếc xe và đọc “che” thay vì “xe” cũng là một tín hiệu mừng vì bé đã biết gọi đúng sự vật. Chỉ cần đọc nhiều, nói nhiều thì con sẽ quen và hoàn thiện cách phát âm hơn.

3.3. Đọc sách hoặc kể chuyện cho con nghe hàng ngày

Phương pháp này tuy không trực tiếp giúp con đọc được chữ, nhưng bổ trợ rất tốt cho não bộ và quá trình phát triển ngôn ngữ của con.

Khi bố mẹ đọc sách cho con, bé sẽ nghe hiểu được nội dung câu chuyện, bé rèn luyện khả năng cảm âm tốt để phát âm chính xác hơn sau này. 

Một lợi ích tuyệt vời hơn của phương pháp này là truyền cho con niềm cảm hứng, đam mê tìm tòi, học hỏi từ sách. Nhờ vậy mà những giờ học đọc tuy khô khan nhưng con cũng không mất đi hứng thú học tập của mình.

3.4. Khuyến khích con tập đọc ở bất kỳ đâu

Việc học phát huy tác dụng nhiều nhất là khi “học đi đôi với hành”. Khuyến khích trẻ đọc thường xuyên là tạo cơ hội thực hành rất tốt cho trẻ. Bố mẹ có thể bắt đầu bằng việc chỉ vào một biển báo giao thông và hỏi bé chữ trên biển là gì. 

Hoặc các bảng quảng cáo khi đi trên đường, đi siêu thị là một kênh thông tin tốt để dạy bé tập đọc. Những chữ này thường ngắn, có hình ảnh bắt mắt nên dễ khiến con hứng thú hơn.

Với những trẻ lớn hơn (khoảng 4-5 tuổi), bé có thể thực hành bằng việc đọc kết hợp với viết. Khuyến khích con đánh vần một từ và viết chữ đó ra là hoạt động tốt để rèn luyện khả năng đọc-viết ở trẻ.

5. Tổng kết

Việc dạy bé tập đọc sẽ không còn là hành trình khó khăn nếu bố mẹ áp dụng đúng phương pháp và đúng quy trình phù hợp với trẻ. Hy vọng những giờ học đọc của bố mẹ cùng con tại nhà sẽ vô cùng thú vị và hiệu quả.

Tuy nhiên, vẫn sẽ có một số phụ huynh lo lắng khi con có biểu hiện của việc chậm nói, khó đọc, ghi nhớ mặt chữ. Nếu ở trong trường hợp này, bố mẹ tìm hiểu thêm qua bài viết Hội chứng khó đọc ở trẻ của BingGo Leaders nhé!