Câu đố là hình thức học tập và giải trí không thể thiếu trong giáo dục trẻ em tại Việt Nam. Xuất phát từ những giá trị tốt đẹp về văn hoá, câu đố trở thành đặc sản của văn học Việt Nam còn lưu truyền đến ngày nay. Câu đố có tác dụng như thế nào tới quá trình học tập của các bạn nhỏ? Hãy khám phá với BingGo Leaders nhé.
I, Câu đố bắt nguồn từ đâu?
Câu đố được coi là một thể loại nghệ thuật truyền thống, dân gian truyền miệng phổ biến tại Việt Nam. Không rõ câu đố có từ bao giờ nhưng hàng đời nay đã là một phần văn hoá không thể thiếu.
Câu đố dân gian có thể bắt nguồn từ những nhà Nho sĩ khi họ thường gieo vần, đối đáp về những vấn đề cuộc sống xung quanh. Câu đố có rất nhiều thể loại, phổ biến nhất đối với trẻ em là đố về con vật, đồ vật.
Câu đố cũng xuất hiện trong những nét văn hoá truyền thống khác như hát Quan họ, hát đối đáp giao duyên,...
Câu đố được xem là sản phẩm văn hoá tinh thần độc nhất mà ông cha ta để lại cho đến ngày nay. Thay vì hỏi trực tiếp, những câu đố được gieo vần hợp lý lồng ghép các thông tin không khác những câu vè, câu hát. Do đó ai cũng dễ thuộc và dễ truyền miệng.
II, 10 lợi ích khi sử dụng câu đố với trẻ em
Các bạn nhỏ Việt Nam được tiếp xúc với câu đố từ rất sớm khi các con được ông bà bố mẹ dạy, đến trường được thầy cô dạy. Không phải ngẫu nhiên câu đố được ưa chuộng đến thế.
1, Câu đố giúp trẻ phát triển tư duy
Các câu đố sẽ không sử dụng lối tư duy đơn thuần là đây là con gì, đây là vật gì mà sẽ sử dụng nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, chơi chữ để đưa ra thông tin.
Để giải các câu đố, bé sẽ phải vận dụng trí não và suy nghĩ. Con cần phải lồng ghép và xâu chuỗi các dữ kiện để đưa ra đáp án đúng và phù hợp nhất.
Ví dụ về một câu đố đòi hỏi tư duy:
“Con gì hai mắt trong veo/ Thích nằm sưởi nắng, thích trèo cây cau”. Với câu đố này các bé sẽ suy ra ‘hai mắt trong veo' là như thế nào? Các động từ như ‘sưởi nắng', ‘trèo cây cau' là tập tính của loài vật nào không.
Đối với người lớn, chúng ta sẽ dễ dàng đoán ra được đó là con mèo song với kinh nghiệm và tư duy của các bé, các con chưa thể trả lời ngay với những dữ kiện lắt léo.
2, Con biết phán đoán, suy luận
Cũng với ví dụ như trên, con sẽ cần phán đoán và suy luận xem những điều được nhắc tới là đặc điểm là loài vật nào. Đâu là con vật được nhắc đến trong câu đố này. Bé sẽ đưa ra một vài dữ kiện bé cho là đúng và loại trừ dần.
Ví dụ cùng là ‘hai mắt trong veo" thì những con vật nào sẽ có đặc điểm đó. Liệu phán đoán của mình có đúng hay không bé sẽ tiếp tục đưa ra các suy luận trong đầu.
Việc chơi câu đố như một bài tập để rèn luyện tư duy và sự phán đoán, suy luận cho các bé mà không cần những thứ quá cao xa.
Sự tư duy logic, óc phán đoán và suy luận được rèn luyện giúp con có trí óc thông minh và nhanh nhạy trong phát hiện vấn đề.
3, Con vận dụng óc quan sát
Những kinh nghiệm và dữ kiện bé có được đều đúc kết từ sự quan sát thế giới xung quanh của bé. Ngay khi còn nhỏ, các bé đã không ngừng tò mò về mọi vật. Giác quan đầu tiên giúp con cảm nhận thế giới một cách chân thực nhất đó chính là đôi mắt.
Khi con quan sát mọi thứ, não bộ của con sẽ lưu lại những hình ảnh đó thành trí nhớ. Con gặp một câu hỏi hay câu đố nào đó bất kỳ gợi cho con về những hình ảnh con đã từng thấy, bé sẽ đưa ra ngay đáp án.
Ngay cả khi gặp những câu đố mới, con cũng sẽ dựa vào những dữ kiện đưa ra để tiếp tục quan sát thực tế và tìm tòi cho đến khi nào có được câu trả lời thì thôi.
Sự quan sát được rèn luyện giúp con dễ dàng xâu chuỗi sự vật sự việc. Kỹ năng quan sát cũng là một yếu tố quan trọng trên con đường học tập, làm việc và thực tế cuộc sống.
4, Con có sự nhạy bén
Bằng việc vận dụng óc quan sát, con có sự nhạy bén trong việc ghi nhớ, phát hiện vấn đề và đưa ra biến số nhanh.
Sự nhạy bén trong tính cách không phải bạn nhỏ nào cũng có được mà cần phải qua rèn luyện và mài dũa. Các con có sự nhạy bén sẽ dễ dàng nhận ra các yếu tố trong cuộc sống có vấn đề và sớm tìm ra cách khắc phục.
5, Bé phát triển về ngôn ngữ
Ngôn ngữ tiếng Việt của chúng ta vô cùng phong phú và nhiều các dùng từ. Các bé khi lên 3 tuổi đã có thể nói được 1000 từ. Các câu đố, đặc biệt là những câu đố dành cho bé luôn có cách dùng từ đặc biệt như vậy.
Từ ngữ được sử dụng trong câu đố dành cho trẻ em thường là các từ dễ hiểu, không xâu xa. Sự đa dạng trong ngôn ngữ ở chỗ có nhiều cách để diễn tả, có nhiều từ để mô tả một vấn đề.
Khi bé trả lời câu đố cũng là lúc con được học thêm những từ vựng mới, những cách hành văn phong phú mà trong sách không có. Phụ huynh nên hướng dẫn con chọn lọc từ vựng sao cho phù hợp với ngữ cảnh hiện tại.
08 mẹo giúp bé ghi nhớ từ vựng tiếng Anh.
Một số từ vựng bé chỉ nên biết chứ không phù hợp trong sử dụng hàng ngày nếu có yếu tố châm biếm, khuếch đại.
6, Bé thu lượm được nhiều kiến thức mới
Không chỉ giới hạn ở những câu đố đồ vật, con vật mà sâu sa trong từng câu đó là những kiến thức về đời sống. Ví dụ tại sao con mèo lại trèo cây cau? Là bởi nó gắn với một câu chuyện cổ sau này được lưu truyền thành bài ca dao.
Kiến thức nằm ở mỗi câu đố thể hiện thế giới quan mà ông cha ta muốn gửi gắm vào trong từng câu chữ. Những kiến thức về cuộc sống vô cùng đơn giản mà nhiều khi người lớn không để ý nhưng được lồng ghép khéo léo trong các câu đố.
7, Bé phát huy trí tưởng tượng
Trí tưởng tượng và óc sáng tạo là điều bé có thể được rèn luyện thông qua việc suy luận ngôn ngữ. Từ những yếu tố dữ kiện con nắm bắt được, bé có thể tưởng tượng ra những câu chuyện xung quanh đó.
Ngoài việc thấy mắt mèo trong veo, con có thể tưởng tượng và sáng tạo ra mắt mèo trong veo như mặt hồ hay bất cứ thứ gì con thấy hợp lý.
Trí tưởng tượng kích thích sự luyện tập của não bộ, giúp con trở nên sáng tạo hơn. Sự sáng tạo giúp ích cho con trong công việc sau này.
8, Bé được giải trí
Sau những bài học căng thẳng thì được nghe và đố các câu đố sẽ giúp bé được giải trí. Các câu đố không chỉ đưa ra thông tin mà còn được thể hiện bằng những câu từ hài hước và vần điệu.
Đọc câu đố cũng như việc bé đang đọc những lời ca, tiếng hát. Nhiều câu sẽ có vần điệu như một giai điệu trong bài ca dân gian và khi đọc lên sẽ rất vui tai.
9, Bé phát triển kỹ năng giao tiếp
Hoạt động đặt câu đố thường cần có ít nhất 2 người tham gia, một người hỏi (có thể là cha mẹ, người thân hoặc thầy cô) và một người còn lại trả lời (thường là các bé). Nếu càng đông người tham gia sẽ càng vui và có được nhiều đáp án thú vị.
Ba mẹ đã hiểu rõ được tầm quan trọng của giao tiếp tiếng Anh đối với trẻ em chưa?
Việc tương tác trực tiếp như vậy không chỉ giúp bé tăng phản xạ và các kỹ năng giao tiếp mà còn trau dồi thêm cho mình một lượng lớn vốn từ vựng.. Con được thể hiện mình nhiều hơn, bớt đi sự nhút nhát hay quá phụ thuộc vào các sản phẩm công nghệ sau mỗi giờ học.
10, Con có trí nhớ tốt
Trẻ em là kho kiến thức vô tận bởi các con có khả năng ghi nhớ tốt và nhớ lâu. Các câu đố được đưa ra nhiều lần giúp con nhớ được nội dung và sưu tầm thành một tuyển tập câu đố riêng của mình.
Đọc đi đọc lại các câu đố còn là bài tập rèn luyện trí nhớ tốt. Hơn nữa câu đố dành cho bé còn có vần điệu nhịp nhàng giúp cho việc ghi nhớ của con dễ dàng hơn.
LỜI KẾT
Câu đố là một phần tô điểm cho bức tranh tuổi thơ của các bạn nhỏ thêm phần màu sắc. Với 10 lợi ích từ việc sử dụng các câu đố đối với trẻ em, chắc hẳn phụ huynh sẽ không bỏ lỡ hình thức học tập thú vị này cho bé.
Khoá học Kindergarten (Mầm non)
Khoá học Starters (6 - 7 tuổi)
Khoá học Movers (8 - 9 tuổi)
Khoá học Flyers (10 - 13 tuổi)
