NẮM TRỌN CÁCH TÍNH DIỆN TÍCH HÌNH CHỮ NHẬT VÀ BÀI TẬP THỰC HÀNH

Hình chữ nhật là hình tứ giác đặc biệt có cặp cạnh đối bằng nhau, có nghĩa là chiều dài và chiều rộng cùng kích thước. Cách tính diện tích hình chữ nhật là kiến thức cơ bản và trọng tâm trong chương trình học cấp 1 của các em học sinh.

Bài viết dưới đây đến từ BingGo Leaders  sẽ tổng hợp lại kiến thức về hình chữ nhật, cách tính và ghi nhớ công thức hiệu quả nhất. Bên cạnh đó bài viết còn tổng hợp 3 dạng bài thường gặp (kèm đáp án) chi tiết nhất. Cùng theo dõi nhé!

1. Hình chữ nhật là gì?

Trước khi tìm hiểu cách tính diện tích hình chữ nhật, các em học sinh hãy cùng tìm hiểu khái quát lại đôi nét về hình chữ nhật nhé.

1.1. Về khái niệm

Hình chữ nhật là dạng hình học khép kín, có 4 cạnh và 4 góc vuông (có nghĩa là góc 90°). Các cạnh đối của hình chữ nhật bằng nhau và song song với nhau. Hình chữ nhật có 2 chiều dài bằng nhau, 2 cặp cạnh chiều rộng bằng nhau.

Vì hình chữ nhật là hình có 4 cạnh trong đó chiều dài là cạnh dài hơn của hình chữ nhật và chiều rộng là cạnh ngắn hơn.

Hình chữ nhật là hình học phổ biến và thường gặp nhất trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Một số ví dụ thực tế của hình chữ nhật như tủ quần áo, giường ngủ, mặt bàn học…

1.2. Tính chất của hình bình hành

Một số tính chất của hình chữ nhật là:

• Hình chữ nhật là hình phẳng, khép kín.
• Hình chữ nhật có 4 cạnh, 4 góc và 4 điểm nối lại với nhau (đỉnh). 
• Mỗi hình chữ nhật đều có 2 chiều dài bằng nhau và 2 chiều rộng bằng nhau
• Mỗi góc của một hình chữ nhật đều là góc vuông, có số đo góc bằng 90 °.
• Các cạnh đối diện của hình chữ nhật bằng nhau và song song với nhau. Ví dụ hình chữ nhật ABCD có AB = CD và AD = BC. Ngoài ra AB song song với CD, AD song song với BC.
• Các đoạn thẳng nối các góc đối diện của một hình chữ nhật được gọi là các đường chéo. Theo đó, hai đường chéo của hình chữ nhật là AC và BD. Các đường chéo của hình chữ nhật có độ dài bằng nhau. Do đó, AC = BD.

1.3. Dấu hiệu nhận biết hình chữ nhật

Nắm vững dấu hiệu nhận biết hình chữ nhật rất quan trọng, kiến thức này giúp ích trong việc hoàn thành bài tập của các em học sinh.

Theo đó một số dấu hiệu (toán học) có thể theo dữ kiện đề bài cho giúp các em xác định được hình chữ nhật bao gồm:

• Hình chữ nhật là một tứ giác đặc biệt. Nếu tứ giác có 3 góc vuông (bằng 90 độ) chắc chắn là hình chữ nhật. 
• Nếu đề bài cho 1 hình thang cân kết hợp dữ liệu một góc là góc vuông (bằng 90 độ) thì đó cũng là hình chữ nhật.
• Tương tự nếu đề bài cho một hình bình hành có một góc vuông thì ta cũng có thể kết luận đó là hình chữ nhật.

2. Cách tính diện tích hình chữ nhật

Diện tích của một hình chữ nhật được tính bằng cách tìm tích của chiều dài và chiều rộng của nó. Ta có:

Diện tích hình chữ nhật = Dài x Rộng

Công thức viết gọn:

S = a x b

Trong đó:

• S là ký hiệu diện tích
• a chiều dài của hình chữ nhật ABCD
• b chiều rộng của hình chữ nhật ABCD

Vì diện tích hình chữ nhật là tích của chiều dài và chiều rộng, nên nó được đo bằng đơn vị vuông, thông thường là mét vuông (m2).

3. Bài tập áp dụng công thức tính chu vi hình bình hành

Trong chương trình học sẽ có rất nhiều dạng toán liên quan đến cách tính diện tích hình chữ nhật. Nhưng riêng ở cấp tiểu học, các em học sinh sẽ được làm quen với các dạng sau đây:

3.1. Dạng 1 - Nhận biết hình chữ nhật

Đây là dạng bài cơ bản và không có độ phức tạp. Đề bài yêu cầu nhận biết các hình chữ nhật trong các hình đã cho sẵn.

Hướng dẫn cách làm:

Ta có hình A và D là hình chữ nhật vì chúng có các cạnh đối bằng nhau, song song và có bốn góc vuông (mỗi góc bằng 900 độ).

3.2. Dạng 2 - Tính diện tích hình chữ nhật khi biết thông số chiều dài và chiều rộng

Đây được xem là một dạng bài tập cơ bản. Hay còn có tên gọi là bài tập xuôi. Với dạng bài số 2 này, các em chỉ cần nắm vững dấu hiệu và công thức tính diện tích hình chữ nhật.

Thông thường đề bài sẽ cho các dữ kiện liên quan đến thông số chiều dài và chiều rộng. Sau đó yêu cầu tính diện tích hình chữ nhật. 

Nguyên tắc: Áp dụng công thức  S = a x b để tìm ra được đáp án.

Cần lưu ý: Quy đổi về cùng đơn vị tính

Ví dụ 1: Tính diện tích hình chữ nhật ABCD biết rằng chiều dài là 8cm, chiều rộng là 6cm.

Lời giải: Áp dụng công thức tính diện tích hình chữ nhật ta có: 

S= 8 x 6 = 48 (cm2).

Vậy hình chữ nhật ABCD có diện tích là 48 cm2.

Ví dụ 1: Tính diện tích hình chữ nhật ABCD biết rằng chiều dài là 0,3m, chiều rộng là 15cm.

Hướng dẫn giải chi tiết:

Chiều dài và chiều rộng của hình chữ nhật sử dụng đơn vị đo khác nhau, vì vậy các em hãy quy đổi chúng. Hãy chuyển đổi chiều dài từ mét thành centimet bằng cách nhân nó với 100. Cụ thể: 1 m = 100 cm.

Vậy, chiều dài = 0,3 x 100 cm = 30 cm

Áp dụng công thức tính diện tích hình chữ nhật ta có: 

Diện tích = chiều dài x chiều rộng 

= 30 cm x 15 cm 

= 450 cm2

Vậy hình chữ nhật ABCD có diện tích là 450 cm2.

3.3. Dạng 3 - Bài tập ngược

Với dạng bài toán này sẽ ngược lại so với dạng 2. Đề bài thường cho sẵn thông tin về diện tích hình chữ nhật cùng một thông số bất kỳ. Có thể là chiều rộng/ chiều dài. Yêu cầu tìm độ lớn của cạnh còn lại.

Cũng đi từ nguyên tắc cách tính diện tích hình chữ nhật, các em tiếp tục áp dụng công thức tính S = a x b để suy ra thông tin của cạnh cần tìm chính xác. Cụ thể:

Ví dụ: Cho một ô đất hình chữ nhật, biết diện tích của ô đất là 30cm3. Chiều dài của ô đất là 10cm. 

Yêu cầu: Tìm chiều rộng của ô đất đó?

Hướng dẫn cách giải chi tiết:

Áp dụng công thức diện tích hình chữ ta có:

S = a x b

Trong đó đã biết:

S = 30cm2

Chiều dài a = 10 cm

=> Chiều rộng của ô đất là 30 : 10 = 3 cm

Vậy chiều rộng của ô đất là 3cm.

Tham khảo thêm: Tìm hai số khi biết tổng và tỉ - Hướng dẫn và giải bài tập

4. Lời kết

Thông qua bài viết trên, các em học sinh đã nắm vững về khái niệm, tính chất cũng như dấu hiệu nhận biết về hình chữ nhật rồi đúng không nào? Bài toán về cách tính diện tích hình chữ nhật là chủ điểm kiến thức trọng tâm, các em hãy cố gắng ôn tập theo các dạng bài đã gợi ý để vận dụng thành thạo hơn nhé.

Ngoài ra, ba mẹ và các bạn nhỏ có thể ghé ngay chuyên mục blog của BingGo Leaders để khám phá thêm nhiều chủ đề bài viết hay về Toán học, tiếng Anh hay những kiến thức xã hội bổ ích nhé.

Tham khảo thêm: [ÔN TẬP] cách tính diện tích hình thoi dễ hiểu.