Quan hệ từ là một trong những bài học về luyện từ và câu trong chương trình học lớp 5. Vậy các em học sinh đã hiểu Quan hệ từ là gì? hay Cách sử dụng của quan hệ từ là như thế nào hay chưa?. Nếu vẫn chưa hiểu thì đừng bỏ lỡ bài viết này của BingGo Leaders giải thích về nội dung này nhé.
1. Quan hệ từ là gì?
Quan hệ từ là những từ nối giữa các từ ngữ hoặc các câu nhằm thể hiện mối quan hệ giữa những từ ngữ hoặc những câu với nhau. Quan hệ từ đóng vai trò quan trọng giúp cho câu văn, lời nói trở nên rõ ràng và dễ hiểu hơn.
Ví dụ:
Ví dụ mẫu về quan hệ từ
=> Ở câu trên, hai tính từ “chăm chỉ” và “giỏi giang” được sử dụng để miêu tả về tính cách của Lan, và được kết hợp với quan hệ từ “và” giúp câu văn thêm phần liên kết.
2. Các loại quan hệ từ trong tiếng Việt
Trong tiếng Việt có 2 nhóm quan hệ từ chính đó là: Quan hệ từ đơn và cặp quan hệ từ.
2.1. Các quan hệ từ đơn trong tiếng Việt
Loại quan hệ từ |
Tác dụng |
Ví dụ |
Hoặc |
Quan hệ lựa chọn |
Anh có thể giữ những bức tranh này hoặc bán chúng đi. |
Và |
Quan hệ liệt kê, liên kết |
Linh, Mai và An là bạn thân của nhau. |
Nhưng |
Quan hệ đối lập, tương phản |
Tôi muốn mua chiếc xe này nhưng nó đã được bán 1 tháng trước. |
Mà |
Quan hệ chỉ mục đích |
Mẹ là người mà tôi yêu nhất trên đời. |
Ở |
Quan hệ từ để định vị nơi chốn, địa điểm |
Tôi đang ở Thái Lan. |
Bằng |
Quan hệ từ để chỉ phương tiện đi lại |
Tôi đến Trung Quốc bằng máy bay |
Để |
Quan hệ từ chỉ mục đích |
Hãy để Nhi làm những gì mà cô ấy muốn. |
Như |
Quan hệ từ để so sánh, ví dụ |
Cô ấy xinh đẹp như thiên thần |
Hay |
Quan hệ từ chỉ sự lựa chọn |
Anh có thể chọn laptop hay bất cứ thứ gì mà anh muốn. |
Tại |
Quan hệ từ chỉ định vị, nguyên nhân |
Tại vì cậu mà tôi phải chịu trách nhiệm cho sự thua lỗ này. |
Cũng |
Quan hệ từ chỉ sự tương đồng |
Cô ấy cũng đang trong tình trạng khó khăn. |
Của |
Quan hệ từ chỉ sự sở hữu |
Đây là chiếc cặp xách của tôi. |
2.2. Các cặp quan hệ từ trong tiếng Việt
- Quan hệ từ chỉ nguyên nhân - kết quả:
Cặp quan hệ từ |
Ví dụ |
Vì…nên |
Vì trời mưa to nên tôi không thể đến trường. |
Do…nên |
Do chủ quan nên tôi đã trượt kỳ thi cuối kì. |
Nhờ…mà |
Nhờ anh ấy mà tôi đã kiếm được con mèo thất lạc của mình. |
- Quan hệ từ chỉ điều kiện - kết quả, giả thiết - kết quả:
Cặp quan hệ từ |
Ví dụ |
Nếu…thì |
Nếu có đủ điều kiện thì tôi đã thuê một căn hộ lớn hơn. |
Hễ…. thì |
Hễ trời mưa thì anh ấy lại quên mang ô. |
- Quan hệ từ chỉ sự tương phản
Cặp quan hệ từ |
Ví dụ |
Tuy…nhưng |
Tuy có bệnh hiểm nghèo nhưng cô ấy không ngừng nỗ lực. |
Mặc dù…nhưng |
Mặc dù đã nỗ lực nhưng cậu ấy vẫn không thể đạt được danh hiệu cao nhất trong kỳ thi. |
- Quan hệ từ chỉ sự tăng tiến
Cặp quan hệ từ |
Ví dụ |
Không những….mà |
Cậu ấy không những chăm chỉ mà còn giỏi giang. |
Không chỉ….mà |
Thiết bị này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn tiết kiệm điện. |
3. Cách sử dụng quan hệ từ trong tiếng Việt
Quan hệ từ và các cặp quan hệ từ có thể nằm ở vị trí đầu câu hoặc giữa câu nhưng không thể nằm ở vị trí cuối câu. Khi sử dụng quan hệ từ, các em học sinh cần cân nhắc xem quan hệ từ đó có phù hợp với ngữ cảnh cũng như ý nghĩa trong câu hay không.
Ngoài ra, không nên lạm dụng và lặp lại quan hệ từ quá nhiều lần trong một câu, một đoạn, tránh làm cho câu văn bị nhàm chán cũng như không thể hiện rõ được ý nghĩa của câu văn và đoạn văn.
4. Bài tập về quan hệ từ
Bài tập 1:
Điền cho các quan hệ từ, cặp quan hệ từ sau: để, hoặc, như, bằng, cũng, và, tuy…nhưng, vì…nên, không những…mà. Hãy điền phù hợp với từng ô trống:
- Cậu ấy ____ nghèo _____ luôn biết cố gắng và nỗ lực hàng ngày.
- Chiếc áo này là ____ anh ấy.
- Tôi ___ Hoa đã tham gia vào buổi tiệc tổng kết tối hôm qua.
- Cậu ấy thích đi đến trường _____ xe taxi.
- _____ thiếu hụt kinh phí _____ các phân cảnh ở nước ngoài đã được cắt đi.
- Tôi _____ thích nghe nhạc _____ còn thích xem phim.
- Cô ấy trình diễn _____ một người nghệ sĩ thực thụ.
- Bạn chỉ có thể chọn giữa tiền _____ quà tặng.
- Cô ấy _____ có nốt ruồi ở cổ giống như mẹ tôi.
- Hãy _____ Minh được trình diễn vào ngày mai.
Bài tập 2:
Viết một đoạn văn ngắn về sở thích của em (khoảng 100 từ) trong đó sử dụng ít nhất 3 quan hệ từ.
Đáp án:
Đáp án bài tập 1:
- Tuy….nhưng
- của
- và
- bằng
- Vì…nên
- Không những…mà
- như
- hoặc
- cũng
- để
Đáp án bài tập 2:
(Đoạn văn này chỉ là ví dụ mẫu để tham khảo. Em có thể viết đoạn văn theo cách của mình chỉ cần đảm bảo có nhiều hơn 3 quan hệ từ trong đoạn)
Mình có Nhi, 16 tuổi. Mình có rất nhiều sở thích khác nhau. Mình không những thích nghe nhạc mà còn thích sáng tác nhạc. Khi sáng tác nhạc, mình cảm thấy được tự do bộc lộ được cá tính của mình. Ngoài ra, mình cũng rất thích leo núi và trượt tuyết,... Những bộ môn thể thao này giúp mình khám phá được nhiều thứ mới mẻ trong cuộc sống cũng như về thiên nhiên. Sở thích đặc biệt nhất của mình có có lẽ là nghiên cứu về các hành tinh khác nhau để hiểu hơn về trái đất.
5. Lời kết
Như vậy là chúng ta đã tìm ra được câu giải đáp cho câu hỏi Quan hệ từ là gì và cách sử dụng trong tiếng Việt. Việc sử dụng quan hệ từ sẽ giúp cho câu văn thêm phần phong phú và mạch lạc nên các em hãy thường xuyên luyện tập, ứng dụng và thực hành nhé.
Tham khảo thêm: Biện pháp tu từ là gì? 10 biện pháp tu từ “phải nhớ” trong tiếng Việt.