Giai đoạn từ 1 đến 5 tuổi là giai đoạn vàng để các con phát triển trí não và ba mẹ nào cũng muốn con mình phát triển một cách tốt nhất. Cách dạy trẻ 4 tuổi ảnh hưởng đến tính cách và sự hiểu biết của con sau này.
Dưới đây là những cách mà ba mẹ có thể định hướng bé để trở thành một con người xuất sắc trong tương lai.
1. Sự phát triển của trẻ 4 tuổi
1.1. Các kỹ năng vận động của trẻ 4 tuổi
Khi trẻ lên 4, các kỹ năng vận động của trẻ dần được hoàn thiện hơn. Các bé rất ưa vận động như chạy, nhún nhảy, đung đưa,... Sự khéo léo của đôi tay cũng tiến bộ rõ rệt hơn so với trước.
Bạn có thể thấy bé đã biết xé giấy, cắt, dán. Não bộ các bé cũng bắt đầu có các khái niệm về mặt người như mắt, mũi, mồm, giúp các bé có thể vẽ chính xác vị trí của chúng mặc dù chưa được đẹp.
Lúc này, bé đã biết bắt chước người lớn làm việc nhà như quét nhà, trồng rau, sửa chữa… Cách dạy trẻ 4 tuổi là khuyến khích con làm những việc đó với điều kiện tránh xa các dụng cụ nguy hiểm như các đồ vật sắc nhọn.
Các cột mốc phát triển kỹ năng vận động bao gồm:
- Chạy, nhảy linh hoạt và nhiều hơn trước
- Biết vịn vào thành để lên xuống cầu thang từng bậc một
- Con biết đứng một chân, nhảy lò cò, lăn lộn thành thạo hơn; biết sử dụng xe đạp ba bánh
- Tự mặc và cởi quần áo
- Học được cách cầm bút giống người lớn
- Có thể tự đi vệ sinh mà không cần giúp đỡ
1.2. Các kỹ năng xã hội của trẻ lên 4
Ở độ tuổi này, các bạn nhỏ rất thích thể hiện sự độc lập của mình qua việc tự xúc ăn, tự thay quần áo, tự vệ sinh cá nhân. Các bé có nhu cầu được trò chuyện và thể hiện kỹ năng ngôn ngữ của mình nhiều hơn bằng cách đưa ra nhiều đòi hỏi hoặc lý lẽ. Các bé còn rất thích hợp tác cùng ba mẹ làm việc nhà hoặc chơi cùng ba mẹ.
Bé có khả năng và rất thích bắt chước hay thể hiện lại lời nói, hành động hàng ngày của ba mẹ.
Các bạn nhỏ 4 tuổi bắt đầu có khái niệm về giới tính (bạn trai, bạn gái), thời gian, tiền tệ; biết phân biệt các màu sắc khác nhau.
Trí tưởng tượng của các bé cũng ngày càng phong phú. Các bé có thể tự chơi, tự tưởng tượng hoặc diễn lại các câu chuyện nếu được khuyến khích.
Các cột mốc phát triển kỹ năng xã hội bao gồm:
- Bé nói chuyện rõ ràng, rành mạch hơn
- Bé biết sử dụng các từ như “vì”, “bởi vì”...
- Bé biết đặt câu hỏi “tại sao”, “bao nhiêu”... để bố mẹ giải đáp các thắc mắc của mình.
Vui chơi và các hoạt động ngoài trời giúp trẻ phát triển toàn diện
1.3. Các kỹ năng ngôn ngữ của trẻ 4 tuổi
- Thông qua giao tiếp, vốn từ vựng của bé tăng lên đáng kể. Bé có thể biết khoảng 1000 từ nhưng không sử dụng hết vốn từ đó.
- Có khả năng phát âm một đúng số chữ cái còn một số thì chưa.
- Bé biết đếm số đến 20, 30, thậm chí 100 nêu nếu được rèn luyện thường xuyên.
- Bé biết làm theo những hướng dẫn đơn giản.
- Bé biết đặt câu hỏi, hỏi nghĩa của từ và kể lại những câu chuyện đơn giản.
1.4. Các kỹ năng cảm xúc khác
- Tính cách riêng của trẻ ở giai đoạn này sẽ được hình thành rõ nét hơn.
- Trẻ cảm nhận được tình yêu thương và sự quan tâm của những người xung quanh, từ đó cũng thể hiện tình yêu và biết giúp đỡ mọi người.
- Bé bắt đầu biết mách mẹ hoặc nói dối
- Bé có thể nhập vai thành một ai đó
- Trong lúc chơi với bạn, các bé có thể nghĩ ra những câu đùa hay để đùa nghịch với bạn.
2. Cách dạy trẻ 4 tuổi - Trẻ nên học gì?
Trẻ 4 tuổi đang ở trong giai đoạn phát triển cả thể chất và tinh thần. Để bé có thể phát triển một các toàn diện nhất, ba mẹ không nên quát mắng con. Thay vào đó là nhẹ nhàng dạy dỗ khuyên bảo là cách dạy trẻ 4 tuổi tốt nhất. Bạn nên để bé tiếp xúc với nhiều hoạt động khác nhau để giúp bé hoàn thiện trí tuệ và nhân cách một cách tối ưu nhất.
2.1. Giúp trẻ tự lập
Trẻ em ngày nay phần lớn được sinh ra trong gia đình có ít anh chị em nên dễ được cưng chiều. Nếu không phải ba mẹ thì cũng là ông bà thường xuyên giúp đỡ trẻ những việc mà thực ra các bé ở độ tuổi 4 tuổi đã có thể tự thực hiện.
Làm hộ trẻ quá nhiều việc cá nhân sẽ khiến cho trẻ thụ động, chậm tiếp thu và có tâm lý ỷ lại vào người lớn. Bé đang trong giai đoạn học hỏi và hứng thú được tự làm rất nhiều việc như tự đánh răng, tự tắm, tự mặc quần áo, hay tập ngủ riêng nếu trước đó bé ngủ cùng ba mẹ. Thậm chí một số trẻ nếu nhanh có thể tự gấp quần áo hay xung phong quét nhà giúp người lớn.
Cách dạy trẻ 4 tuổi tự lập là bạn nên khuyến khích trẻ thực hiện những hoạt động này. Khen và động viên trẻ khi trẻ làm tốt giúp tăng hứng thú, khiến trẻ nỗ lực tự lập trong nhiều hoạt động hơn.
2.2. Dạy con tự bảo vệ bản thân
Ở độ tuổi này trẻ đã đi mẫu giáo và tiếp xúc nhiều với xung quanh. Rất nhiều vấn nạn xã hội có thể ảnh hưởng xấu và gây nguy hiểm đến trẻ như nạn bắt có trẻ em, xâm hại tình dục, hoặc trẻ có thể đi lạc,...
Ngoài việc cung cấp kiến thức cho con, bạn cũng nên dạy con cách tự bảo vệ mình trong các tình huống nguy hiểm.
Ví dụ, để tránh con đi lạc, bạn nên thường xuyên nhắc nhở con đi sát ba mẹ. Nếu có lỡ đi lạc thì không chạy lung tung mà đứng yên chờ ba mẹ quay lại tìm, phải tìm sự giúp đỡ từ những người mặc đồng phục như nhờ bảo vệ, công an gọi điện cho người thân. Việc dạy con nhớ số điện thoại của ba mẹ là rất cần thiết.
Kỹ năng tự bảo vệ bản thân rất cần thiết, trang bị cho trẻ kỹ năng xử lý tình huống tốt trong tương lai.
2.3. Dạy trẻ nghe lời
Dù trẻ lớn hay nhỏ thì bạn đều luôn muốn trẻ nghe lời mình. Bạn cần lắng nghe con và từ từ giải thích cho con hiểu đúng sai mới là cách dạy trẻ 4 tuổi hiệu quả và ít gây tổn thương nhất.
Nếu bạn làm căng quá có thể dẫn đến tình trạng trẻ bướng bỉnh, lì lợm, hay cãi lại. Ba mẹ nên bình tĩnh và uốn nắn con bằng lời nói để con đi đúng hướng.
Tham khảo thêm: Cách dạy trẻ bướng bỉnh.
2.4. Khuyến khích trẻ bộc lộ cảm xúc và giao tiếp xã hội
Bạn nên lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của con mình. Không nên ngăn cấm trẻ khóc vì đó là một cách để thể hiện cảm xúc của trẻ.
Tuy nhiên, bạn cũng nên mở lòng với con, nói ra những gì bạn cảm nhận, trẻ sẽ học được cách chia sẻ với người thân thay vì chỉ lớn tiếng khóc. Như vậy, trẻ sẽ biết rằng bạn vẫn luôn ở xung quanh và sẵn sàng giúp đỡ khi trẻ cần.
Giúp trẻ kiểm soát cảm xúc tốt hơn và nâng cao khả năng giao tiếp của con có thể được thực hiện thông qua các hoạt động thể thao. Cho con tham gia các lớp học ngoại khóa như võ thuật, bơi lội để trẻ có thêm nhiều bạn hơn và cải thiện tâm trạng.
2.5. Cho trẻ học tiếng Anh
Hiện nay, có rất nhiều đứa trẻ “đa ngôn ngữ”. Em bé của bạn cũng có thể nói được thành thạo từ hai ngôn ngữ nếu như có sự đầu tư chỉn chu. Bạn có thể dạy bé học tiếng anh qua flashcard hiệu quả.
Càng bắt đầu sớm, bé càng có cơ hội học tốt vì khả năng ghi nhớ của trẻ ở độ tuổi này rất tốt.
2.6. Làm quen với chữ cái
Tập cho trẻ làm quen sớm với chữ cái là một cách giúp bé bớt bỡ ngỡ khi vào lớp 1. Bạn có thể cho trẻ học chữ cái thông qua tên người thân, đồ chơi, đồ vật trong nhà. Dạy bé phát âm chính xác là tiền đề để bé viết đúng chính tả sau này.
2.7. Dạy trẻ 4 tuổi học số
Trẻ lên 4 đã có thể đếm khá thành thạo. Bạn có thể kết hợp cho trẻ nhận diện các con số thông qua đếm các đồ vật. Nếu bé ghi nhớ và hiểu tốt, bạn có thể cho bé làm quen với toán đơn giản.
2.8. Tham gia các hoạt động nghệ thuật
Các hoạt động nghệ thuật có tác động lớn đến trí tưởng tượng và khả năng khéo léo của trẻ. Các lớp học nhảy, vẽ tranh, múa, hát là những lựa chọn lý tưởng cho sự phát triển của con.
3. Lời kết
Con trẻ càng tiếp xúc nhiều với các cách giáo dục khác nhau thì càng có ưu thế phát triển trong tương lai.
Tuy nhiên, bạn không nên so sánh con mình với những bạn cùng trang lứa khác nhằm tránh gây áp lực lên con và bản thân. Mỗi đứa trẻ là một cá thể khác nhau, bạn cứ kiên nhẫn áp dụng các cách dạy trẻ 4 tuổi phù hợp với khả năng của con mình để đạt hiệu quả tốt nhất.
Khoá học Kindergarten (Mầm non)
Khoá học Starters (6 - 7 tuổi)
Khoá học Movers (8 - 9 tuổi)
Khoá học Flyers (10 - 13 tuổi)
