Trẻ 5 tuổi luôn mong muốn được thể hiện mình vì cho rằng mình đã lớn và nhiệm vụ của ba mẹ trong giai đoạn này là giúp con tự lập cũng như hiểu được trách nhiệm của mình với những người xung quanh.
Cách giáo dục trẻ 5 tuổi dựa trên nền tảng yêu thương và sự phối hợp của các thành viên trong gia đình sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện, trở thành một đứa trẻ hiểu biết trong tương lai.
1. Đặc điểm tâm sinh lý và hành vi của trẻ 5 tuổi
1.1. Đặc điểm tâm lý chung của trẻ 5 tuổi
Để biết cách giáo dục trẻ 5 tuổi, ba mẹ cần hiểu được tâm lý phát triển của con ở giai đoạn này. Vì đây là lứa tuổi chuyển tiếp giữa mẫu giáo và trẻ đã lớn nên trẻ ở lứa tuổi này thường có nhiều mâu thuẫn.
Trẻ có thể kiểm soát bản thân tốt hơn bé sơ sinh nhưng vẫn gặp những khó khăn khi gặp những tình huống không ưng ý như làm rơi đồ ăn, đổ sữa…
Trẻ đang học cách điều chỉnh và kiểm soát cảm xúc của mình. Trẻ thích nhận được những nhận xét tích cực. Đôi khi, vào những thời điểm bất chợt, trẻ vẫn bộc phát sự tức giận quá mức của mình.
Bé 5 tuổi đã bắt đầu biết đồng cảm và hiểu được cảm xúc của người khác. Khi thấy mẹ giận, trẻ biết nói xin lỗi. Trẻ cũng biết thẳng thắn nói mình thích gì hay không thích gì.
1.2. Đặc điểm hành vi của trẻ 5 tuổi
- Trẻ luôn muốn được thể hiện bản thân và khẳng định mình. Luôn cố gắng thể hiện khả năng (ví dụ vẽ tranh, xếp hình) để được khen.
- Nhìn nhận mọi việc một cách lạc quan.
- Đôi khi, trẻ bướng bỉnh không nghe lời, có những hành động làm ngược lại những gì được yêu cầu.
- Trí tưởng tượng của trẻ phát triển mạnh.
- Trẻ biết nghe có chọn lọc.
- Trẻ biết biểu đạt suy nghĩ của mình, biết buồn khi bị mắng.
- Luôn thích chạy nhảy vui chơi với nguồn năng lượng dồi dào.
2. Cách giáo dục trẻ 5 tuổi giúp trẻ tự lập và tự tin
2.1. Dạy trẻ các kỹ năng cá nhân
Ở độ tuổi này, trẻ đã biết tự ăn, tự mặc quần áo. Bạn nên nhắc nhở con ăn uống gọn gàng, dạy con dọn bàn trước và sau khi ăn.
Khuyến khích con tự chọn quần áo. Giải thích cho con việc lựa chọn quần áo cũng phải phụ thuộc vào thời tiết. Nếu trời lạnh, con không thể ra ngoài mà không có mũ và áo khoác. Để trẻ tự mặc quần áo là cách giáo dục trẻ 5 tuổi rèn tính tự lập.
Để trẻ tự làm các hoạt động vệ sinh cá nhân như rửa mặt, đánh răng… Lưu ý nhắc nhở con ghi nhớ rửa tay trước và sau khi ăn. Đối với các bé gái, bạn dạy con chải tóc gọn gàng và chọn trang phục phù hợp.
2.2. Thiết lập các quy tắc
Bạn sẽ dễ dàng định hướng trẻ hơn nếu đặt ra những quy tắc trong gia đình mà mọi thành viên đều làm theo. Ví dụ, đi về nhà là phải xếp dép vào tủ cẩn thận, không xem tivi, điện thoại khi ăn… Việc này giúp trẻ phân biệt những hành động nên/ không nên làm để cuộc sống của mình tốt hơn.
2.3. Dạy trẻ làm việc nhà
Trẻ tuy nhỏ nhưng vẫn có thể giúp bạn một số việc vặt trong nhà như rửa rau, gập quần áo… Bạn giao việc cho con, cùng làm và hướng dẫn con, khen ngợi con khi con thực hiện tốt.
2.4. Cách giáo dục trẻ 5 tuổi giải quyết vấn đề
Bạn đưa ra các lựa chọn để con suy nghĩ và thực hiện theo lựa chọn đó. Bạn có thể nói “Con muốn đi tắm trước hay dọn phòng trước?”. Đảm bảo trẻ thực hiện đúng như những gì đã nói. Điều này có lợi cho kỹ năng giải quyết vấn đề của trẻ sau này.
2.5. Đưa ra những phương án thay thế
Ví dụ, con bạn có thói quen xấu là mỗi khi tức giận sẽ ném đồ chơi. Bạn có thể đưa cho con một tờ giấy và cái bút, rồi nói con tức giận bao nhiêu thì vẽ bấy nhiêu hình tròn, cho đến khi trẻ nguôi giận thì thôi.
2.6. Để bé đối mặt với hậu quả tự nhiên
Cách giáo dục trẻ 5 tuổi tự lập là để bé đối mặt với hậu quả tự nhiên. Nếu bé kiên quyết muốn làm gì đó, và điều đó trong mức an toàn cho phép, thì hãy để bé làm điều đó. Khi kết quả không thuận lợi xảy ra, bé sẽ phải đối mặt với nó và hiểu rằng mình làm như vậy là không đúng.
2.7. Dạy con nói “Cảm ơn’, “Xin lỗi”
Trẻ tuy bé nhưng nên được giáo dục khi mình làm sai phải xin lỗi, hay ai giúp đỡ mình thì phải cảm ơn. Việc học những câu nói này từ nhỏ sẽ có tác dụng với sự phát triển của trẻ sau này. Trẻ cũng sẽ học được cách chia sẻ, cảm thông với người khác.
2.8. Cách giáo dục trẻ 5 tuổi bằng phần thưởng/ khen thưởng
Khi bé gặp khó khăn với một số hành vi nhất định, bạn có thể đặt ra các phần thưởng/ khen thưởng con khi con làm tốt để động viên trẻ. Bạn cũng có thể thử cách nói sau để tạo hứng thú cho trẻ và hướng trẻ làm theo điều bạn muốn. Thay vì nói “Con không dọn đồ chơi thì đừng ra ngoài chơi nữa”, bạn hãy nói “Sau khi dọn đồ chơi, mình cùng ra ngoài chơi nhé!”
3. Lời kết
Có rất nhiều cách giáo dục trẻ 5 tuổi để trẻ tự lập. Quan trọng là ba mẹ dành thời gian gần gũi bên con, để con cảm nhận được tình yêu thương thì con nhất định sẽ trở thành một đứa trẻ hiểu biết và tự tin.
Tham khảo thêm: [Giải mã] những tính cách, khả năng của trẻ 5 tuổi ít được mẹ thấu hiểu.